نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 95
(لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ
إِلَى النُّورِ): تا مردم را از گمراهى به هدايت و از كفر به
ايمان آورى.
(بِإِذْنِ رَبِّهِمْ): و اين كار را به امر
پروردگارشان انجام مىدهى. از اين آيه بر مىآيد كه: خداوند از همه مكلفين، ايمان
مىخواهد زيرا «لام» براى غرض و هدف است نه عاقبت و سرانجام، زيرا اگر چنين بود
بايد همه مردم اهل ايمان باشند، در حالى كه چنين نيست. اكنون مقصود از «نور» را
بيان كرده، مىفرمايد:
(إِلى صِراطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ):
مردم را از ظلمات كفر براه خداوند كه منجر بخدا- شناسى حقيقى و پى بردن بقدرت و
عظمت و نعمتهاى بيكران او خواهد شد، هدايت مىكند.
(اللَّهِ الَّذِي لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ): خدايى كه مالك تمام موجوداتى است كه در زمين و آسمانهاست و هر گونه
تصرفى مىتواند در آنها بكند.
(وَ وَيْلٌ لِلْكافِرِينَ مِنْ عَذابٍ شَدِيدٍ):
در اينجا نسبت بكافران اظهار تأسف كرده، مىگويد: واى بحال كافرانى كه نعمتهاى
خداوند را منكر شده، به يگانگى او اعتراف نمىكنند. اينان دچار عذابى سخت و دشوار
خواهند شد.
(الَّذِينَ يَسْتَحِبُّونَ الْحَياةَ الدُّنْيا عَلَى الْآخِرَةِ): سپس مردم كافر را چنين توصيف مىكند: آنان كه ماندن در اين دار
فانى را بر حيات آخرت، ترجيح مىدهند. كلمه «على» بهمين منظور آمده كه ترجيح آنها
دنيا را بر آخرت، افاده كند. ترجيح آخرت بر دنيا مذمتآور است، زيرا دنيا خانه
انتقال و فنا و آخرت، خانه مقام و بقاست.
(وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ):
ديگر از صفات كافران اين است كه: ديگران را از پيروى راه حق و خداشناسى باز
مىدارند يا اينكه خود را از پيروى راه حق باز مىدارند.
(وَ يَبْغُونَها عِوَجاً): و همچنين بدنبال
تغيير راه و كج كردن آن هستند. كلمه «سبيل» هم ممكن است مذكر باشد و هم مؤنث، بنا
بر اين بازگشت ضمير مؤنث به آن مانعى ندارد.
برخى گويند: يعنى دنيا را از غير راه آن طلب مىكنند، چه نعمتهاى خدا
از راه طاعت، بدست مىآيد نه از راه معصيت.
(أُولئِكَ فِي ضَلالٍ بَعِيدٍ):
اينها از راه راست منحرف و دور و دچار گمراهى هستند.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 95