اين است كه كسى حكم او را براى رد و نقض دنبال نمى‌كند.

(وَ هُوَ سَرِيعُ الْحِسابِ‌): خداوند نسبت بكردار بندگان، سريع الحساب است، طاعات را پاداش و معصيتها را كيفر مى‌دهد.

اكنون به اين مطلب مى‌پردازد كه مكر كافران بوقت نزول عذاب، مضمحل مى‌گردد.

از اينرو فرمود:

(وَ قَدْ مَكَرَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ‌): كفارى كه پيش از اينان بودند، با مؤمنين به نيرنگ پرداختند و در كفر خود حيله كردند و در تكذيب پيامبران سياست و تدبير بكار بردند.

همانطورى كه خداوند مكر آنان را باطل كرد، مكر اينان را نيز باطل خواهد كرد.

(فَلِلَّهِ الْمَكْرُ جَمِيعاً): همه كارها و تدبيرها براى خداوند است، بنا بر اين مكر آنان را بخودشان باز مى‌گرداند و دلائل روشن براى بندگان خود نصب خواهد كرد.

ابو مسلم گويد: يعنى خداوند مالك جزاى مكر آنهاست. جبائى گويد: يعنى خداوند عواقب وخيمى بر اثر نيرنگهاى آنان براى آنها فراهم خواهد ساخت.

(يَعْلَمُ ما تَكْسِبُ كُلُّ نَفْسٍ‌): هيچ يك از كردار نيك و بد انسان بر خداوند مخفى نيست، زيرا او بهمه معلومات، داناست. برخى گويند: يعنى خداوند به نيرنگهاى آنها نسبت به پيامبر آگاه است و همه را باطل و دين خود را آشكار مى‌كند.

(وَ سَيَعْلَمُ الْكُفَّارُ لِمَنْ عُقْبَى الدَّارِ): در اينجا خداوند آنها را تهديد مى‌كند كه بزودى خواهند دانست كه سر انجام، بهشت براى كيست. و اين هنگامى است كه مؤمنين داخل بهشت و كافران داخل جهنم مى‌شوند. برخى گويند: يعنى كافران خواهند فهميد كه عاقبت پسنديده، براى شماست يا ايشان و اين هنگامى است كه خداوند دين خود را ظاهر گرداند.

(وَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا): مردم كافر، بتو مى‌گويند كه تو از جانب خداوند فرستاده نشده‌اى.

(قُلْ كَفى‌ بِاللَّهِ شَهِيداً بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ‌): بگو: شهادت خداوند در باره صدق ادعاى من كافى است، زيرا براى اثبات نبوت من آيات و دلائلى قرار داده است كه براى اهل‌