نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 70
چنين توصيف كرد كه ايمان نمىآورند، مأيوس
نشدهاند؟ زجاج جمله بعد را دليل اين معنى مىداند.
(أَنْ لَوْ يَشاءُ اللَّهُ لَهَدَى النَّاسَ جَمِيعاً): كه اگر خداوند مىخواست همه مردم را براه راست هدايت مىكرد و آنها
را به بهشت مىبرد. لكن آنها را مكلف ساخت، تا بوسيله فرمانبردارى، استحقاق پاداش
پيدا كنند.
برخى گويند: منظور اين است كه اگر مىخواست، مردم را براه هدايت
مجبور مىكرد. لكن چنين كارى با اصل تكليف و هدف آن سازش ندارد.
(وَ لا يَزالُ الَّذِينَ كَفَرُوا تُصِيبُهُمْ بِما صَنَعُوا
قارِعَةٌ): مردم كافر، همواره، بر اثر كفر و اعمال زشت خود، در معرض اصابت
حوادث كوبنده و مصيبتهاى شديد- مثل جنگ، قحطى، كشتار، گرفتارى و ...- هستند تا
كيفر كردار شوم خود را ببرند و قدرى متنبه شوند.
برخى گويند: مقصود از «قارعه» سريههايى است كه پيامبر گرامى اسلام
بر سر آنها مىفرستاد[1]. برخى
گويند: مقصود قضيه اربد و عامر است كه قبلا توضيح داده شد.
(أَوْ تَحُلُّ قَرِيباً مِنْ دارِهِمْ):
حسن و قتاده و ابو مسلم و جبائى گويند، تاء براى تأنيث است. يعنى حوادث و ابزارهاى
كوبنده در نزديكى خانههاى آنها فرو مىآيد و آنها را دچار ترس و وحشت مىكند.
برخى گويند: تاء براى خطاب است. يعنى: تو اى محمد، در نزديكى
خانههاى آنها وارد مىشوى.
(حَتَّى يَأْتِيَ وَعْدُ اللَّهِ):
ابن عباس گويد: مقصود اين است كه: تا وعده خداوند نسبت بفتح مكه فرا رسد. وى گويد:
اين آيه، در مدينه نازل شده است. حسن گويد:
مقصود اين است كه وعده خداوند نسبت به قيامت، فرا رسد.
(إِنَّ اللَّهَ لا يُخْلِفُ الْمِيعادَ):
خداوند خلاف وعده نمىكند.
[1]- سريه، لشكرهايى است كه بفرمان پيامبر حركت مىكردند و خود
پيامبر با آنها نبود.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 70