نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 268
دين و آزار رسانيدن به مؤمنين، نقشه
مىكشند، چه چيز آنها را ايمن كرده است از اينكه زمين آنها را فرو برد و بكيفر
كردار زشتشان به سرنوشت قارون گرفتار شوند؟!(
أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذابُ مِنْ حَيْثُ لا يَشْعُرُونَ): يا
اينكه از جايى كه ندانند، عذاب بر آنها نازل شود. ابن عباس گويد: منظور روز بدر
است، زيرا آنها در آن روز هلاك شدند و چنين انتظارى نداشتند.
(أَوْ يَأْخُذَهُمْ فِي تَقَلُّبِهِمْ):
يا اينكه در موقع سفر، عذاب و كيفر، گريبانگير آنان شود.
مقاتل گويد: مقصود از «تقلب» تنها سفر نيست، بلكه منظور تمام حالات
آنها در تمام مدت شب و روز است. بنا بر اين شامل هنگامى كه بر پهلوى راست و چپ
مىخوابند نيز مىشود.
(فَما هُمْ بِمُعْجِزِينَ): آنها از قلمرو قدرت
خداوند خارج نيستند و هر جا باشند، گرفتار عذاب خواهند شد.
(أَوْ يَأْخُذَهُمْ عَلى تَخَوُّفٍ):
بيشتر مفسران گويند: مقصود اين است كه سر انجام از راه قتل يا مرگ، تدريجاً افراد
آنها از بين مىروند، تا تمام شوند.
حسن گويد: يعنى در حالى كه از عذاب مىترسند، گرفتار مىشوند، چه هر
گاه مردم قريهاى گرفتار عذاب مىشوند، مردم قريههاى ديگر بيمناك مىشوند از
اينكه مبادا خودشان گرفتار عذاب گردند.
جبائى گويد: مقصود اين است كه بر اثر بلاها و بيماريها جانها و
مالهاى آنها در معرض خطر قرار مىگيرد، تا ديگران متنبه شوند و براه آنها نروند.
(فَإِنَّ رَبَّكُمْ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ):
پروردگار به شما مهربان است و دليل مهربانى او اين است كه شما را مهلت مىدهد تا
توبه كنيد. اكنون بذكر دلايل قدرت خويش مىپردازد:
(أَ وَ لَمْ يَرَوْا إِلى ما خَلَقَ اللَّهُ مِنْ شَيْءٍ): آيا مردم كافر كه منكر يكتايى خداوند هستند و پيامبر گراميش را
تكذيب مىكنند، به درختها و كوهها و بناها و اجسام سايهدار كه همگى مخلوق خدا
هستند، نمىنگرند؟
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 268