امر حقيقى نيست، بلكه مقصود خبر دادن از وجود و پديد آمدن مخلوقات است.

- و اللَّه اعلم!-

اعراب:

(جَهْدَ أَيْمانِهِمْ‌): اين مصدر به جاى حال نشسته است. يعنى «يجتهدون اجتهاداً فى ايمانهم».

وعدا: مفعول مطلق تأكيدى است به تقدير «وعدهم اللَّه وعداً».

ليبين: لام متعلق است به بعث. يعنى «يبعثهم ليبين لهم ... و ليعلم» ممكن است متعلق به‌(وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِي كُلِّ أُمَّةٍ) باشد.

قولنا: مبتدا( أَنْ نَقُولَ‌): يعنى «انما قولنا لكل مراد قولنا»

شأن نزول:

گويند: مردى مسلمان از مشركى طلبكار بود و از او مطالبه كرد و در ضمن گفتارش چنين گفت: بعد از مرگ انتظار چنين و چنان دارم. مرد مشرك گفت:

- تو گمان مى‌كنى كه پس از مرگ زنده مى‌شود. من سوگند ياد مى‌كنم كه پس از مرگ، خداوند مردم را زنده نمى‌كند.

ابو العاليه گويد: اين آيات، بهمين مناسبت نازل گرديد.

مقصود:

اكنون خداوند متعال بحكايت نوعى ديگر از كجرويها و كج‌انديشى‌هاى آنان پرداخته، مى‌فرمايد:

(وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمانِهِمْ لا يَبْعَثُ اللَّهُ مَنْ يَمُوتُ‌): آنها با سرسختى و مبالغه و پافشارى سوگند ياد كردند كه: خداوند در روز قيامت كسى را زنده نمى‌كند و اصولا هيچ كس پس از مرگ زنده نمى‌شود.

اكنون خداوند به تكذيب گفتار آنان پرداخته، مى‌فرمايد:

(بَلى‌ وَعْداً عَلَيْهِ حَقًّا): بله، خداوند آنها را محشور و مبعوث مى‌كند. اين‌