نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 207
هستند كه مورد توجه و عبرت آموزى مردم قرار
مىگيرند. اصحاب حجر، پيامبران را تكذيب كردند. ما آيات خود را برايشان فرستاديم و
آنها اعراض كردند. از كوهها خانههايى مىتراشيدند و با ايمنى در آن مىزيستند.
بامدادان صيحه آسمانى آنها را فرو گرفت و آنچه كسب كرده بودند، آنها را سودمند
نيفتاد.
قرائت:
الايكة: اين كلمه را همه قاريان قرآن با الف خواندهاند، زيرا با الف
هم نوشته مىشود. بجز ورش از نافع. وى همزه را ترك و حركت آن را به لام منتقل
مىسازد.
همانطورى كه در كلمه «الاحمر» جايز است «الحمر» در كلمه «الايكه» هم
جايز است «اليكة».
لغت:
الايكة: درخت درهم پيچيده، جمع آن «ايك» مثل «شجره و شجر» اميه، (در
مرثيه كشتگان بت پرست جنگ بدر) گويد:
كبكا الحمام على فرو
ع الايك فى الطير الجوانح
يعنى: همچون گريه كبوتران بر روى شاخسار درختان، در ميان مرغان پر و
بال شكسته! بعضى «ايكه» را به معناى بيشه، دانستهاند.
متوسم: كسى كه در علامت، نظر افكند. «و سمى» باران اول كه گياه را
مى- روياند و بنا بر اين، متوسم كسى است كه در طلب گياه باشد. شاعر گويد:
و اصبحن كالدوام النواعم غدوة
على وجهة من ظاعن متوسم
يعنى: با خرمى داخل در صبح شدند، در حالى كه در مسير كوچ كنندهاى
بودند كه بدنبال گياه مىگردد.
امام: راه. امام مبين يعنى: لوح محفوظ. اين كلمه در لغت بمعناى
پيشواست.
حجر: اين كلمه از «حَجر» بمعناى منع گرفته شده است. علت اينكه عقل را
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 207