نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 16
تعداد آيات:
از نظر كوفيان، شماره آيات، به ترتيب فوق سه تاست و از نظر ديگران،(لَفِي خَلْقٍ جَدِيدٍ) پايان آيه پنجم و
بنا بر اين تعداد آيات، چهارتاست.
قرائت:
أ اذا كنا: ابو جعفر، «اذا كنا» بدون همزه استفهام و «انا» را به يك
همزه طولانى قرائت كرده است. وى هر جا كه دو استفهام جمع شود، اولى را حذف مىكند،
به جز در سوره «صافات» و «واقعه». نافع و يعقوب و سهل، در چنين مواردى همزه
استفهام اول را باقى مىگذارند، بجز در سوره «نمل» و «عنكبوت» جز اينكه قالون از
نافع و زيد از يعقوب، همزه را مثل ابو جعفر به مدّ مىخوانند. كسايى نيز تنها
استفهام اول را باقى مىگذارد، به جز در سوره «نمل» وى در عين حال هر دو همزه را
تلفظ مىكند.
آنان كه هر دو جمله را با استفهام خواندهاند، محل «اذا» را منصوب به
فعل مقدرى دانستهاند كه جمله «ا انا لفى خلق جديد» بر آن دلالت مىكند، زيرا از
اين جمله «نبعث» استفاده ميشود. در حقيقت مثل اينكه گفته شده است: «ا نبعث اذا كنا
ترابا».
در صورتى كه استفهام بر سر جمله دوم در نيايد نيز محل «اذا» منصوب
است به فعل مقدرى كه از جمله مذكور استفاده ميشود. در صورتى كه جمله اول را بدون
استفهام بخوانيم نيز عامل «اذا» فعل مقدر خواهد بود.
لغت:
عجب و تعجب: روى آوردن چيزى كه سبب آن معلوم نيست به انسان.
اغلال: جمع غل، طوقهايى است كه بوسيله آنها دست را بگردن مىبندند.
استعجال: طلب تعجيل نسبت به امرى. منظور از تعجيل، جلو انداختن چيزى
است از وقت خود.
سيئه: خصلتى است كه خوش آيند نيست، نقيض آن «حسنه» است كه خوش آيند
مىباشد.
مثلات: كيفرها. جمع «مثله» بفتح ميم و ضم ثاء. برخى اين كلمه را
«مثله»
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 16