عذابى كه صاحبش را خوار گرداند بر چه كسى در خواهد آمد، و آن عذاب دائم بر چه كسى فرود آيد!؟. (39)

شرح لغات:

ابتئاس: مصدر «افتعال» است از «بؤس» بمعناى اندوه و گاهى هم بمعناى فقر آيد.

فلك: كشتى است و مفرد و جمع آن يكى است.

تفسير:

(وَ أُوحِيَ إِلى‌ نُوحٍ ...) خداى سبحان بنوح خبر داد كه هيچيك از قوم تو در آينده بتو ايمان نميآورند و از اين رو از رفتار آنان محزون و غمناك مباش، و البته معلوم است كه راه فهميدن اينمطلب كه كسى در آينده ايمان ميآورد همان سمع است و عقل چنين دلالتى ندارد، همين كه نوح دانست ديگر كسى از آن مردم و نه از نسل آنان ايمان نخواهد آورد از اينرو بر آنها نفرين كرده گفت: «پروردگارا از اين كافران ديّارى در روى زمين باقى مگذار كه اگر بگذاريشان بندگانت را گمراه كنند و جز بدكارانى ناسپاس توليد نكنند»[1] و چون خداوند اراده فرمود نابودشان كند به پيغمبرش نوح دستور داد براى خود و قومش كشتى بسازد و بدو فرمود:

(وَ اصْنَعِ الْفُلْكَ) و براى سوار شدن خود و كسانى كه بتو ايمان آورده‌اند كشتى بساز(بِأَعْيُنِنا) ابن عباس گفته: يعنى در برابر ديد ما، و تأويل آيه اين است كه بمحافظت ما يعنى همانطور كه وقتى كسى در ديد و تحت نظر ديگرى باشد در وقت توجه زيان او را حفظ ميكند، و اينكه از اين معنى تعبير به «ديد» و چشم شده براى تأكيد محافظت و دفاع است. و برخى گفته‌اند: مراد از «أعين» در آيه فرشتگانى هستند كه موكل بر نوح و ديده‌بان بر او بودند يعنى در حضور آن فرشتگان كه تو را تحت نظر دارند، و اينكه آن فرشتگان را چشم خود دانسته و بخود منسوب داشته است براى تعظيم و بزرگداشت مقام آنها است.

[1]- سوره نوح آيه 27.