نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 12 صفحه : 47
جرم بگردن من است و از گناهانى كه شما
ميكنيد بيزارم (و بدانها كيفر نشوم) (35).
شرح لغات:
جدال و مجادله: مقابله با دشمن است بحجت و برهان يا شبههاى كه موجب
گردد طرف از رأى خود بازگردد، و اصل آن از جدل بمعناى محكم پيچيدن چيزى است.
و جدال و مراء در معنى نظير يكديگرند جز آنكه «مراء» نكوهيده و مذموم
است زيرا «مراء» در مورد مخاصمه و نزاع درباره حقى گفته شود كه ظاهر و آشكار شده.
ولى جدال اينگونه نيست.
اعجاز: پنهان شدن از طريق گريختن و فرار كردن.
افتراء: بمعناى دروغ بستن است و فرق آن با سخن دروغ آن است كه سخن
دروغ را ممكن است انسان بعنوان نقل قول ديگرى بگويد، ولى افتراء آن دروغى است كه
انسان از پيش خود بسازد.
تفسير:
(قالُوا يا نُوحُ قَدْ جادَلْتَنا فَأَكْثَرْتَ جِدلَنَا) خداى سبحان در اينجا جواب قوم نوح را بآن حضرت حكايت ميكند كه در
پاسخ وى گفتند: اى نوح با ما جدال و مخاصمه كردى و از حدّ معمول در اينباره
گذراندى.
(فَأْتِنا بِما تَعِدُنا إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ) اكنون اگر راست مىگويى كه خدا ما را بخاطر كفر عذاب خواهد كرد آن
عذاب را بر ما بياور، يعنى ما بتو ايمان نخواهيم آورد و دعوتت را نخواهيم پذيرفت.
(قالَ إِنَّما يَأْتِيكُمْ بِهِ اللَّهُ إِنْ شاءَ) نوح بدانها گفت: عذاب را جز خداى سبحان كسى نخواهد آورد و اينكار
بدست او است كه هر گاه بخواهد ميآورد و جز او ديگرى قدرت بر اين كار ندارد، و او
اگر بخواهد شتاب كند و اگر بخواهد بتأخير اندازد.
(وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ) و
شما نمىتوانيد از آن فرار كنيد.
(وَ لا يَنْفَعُكُمْ نُصْحِي إِنْ أَرَدْتُ أَنْ أَنْصَحَ لَكُمْ
إِنْ كانَ اللَّهُ يُرِيدُ أَنْ يُغْوِيَكُمْ) در
تأويل اين آيه (كه معناى ظاهر آن با مبانى دينى سازگار نيست بشرحى كه در صفحه بعد
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 12 صفحه : 47