نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 12 صفحه : 34
4- اينكه لفظ «ما» را نافيه نگيريم بلكه
مانند اين جمله باشد كه گويند «لاواصلنك ما لاح نجم» تا ستارهاى پيدا است من بتو
اكرام مىكنم، و در اينجا معنى اين باشد كه تا زندهاند (و گوششان مىشنود و
چشمشان مىبيند) معذب خواهند بود.
(أُولئِكَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ)
اينان بخاطر اعمالى كه انجام دادهاند و مستحق عذاب گرديدند نابود و هلاك شدند. و
اين معناى زيان بنفس آنها است، و زيان بنفس بزرگترين زيانها است زيرا جايگيرى
ندارد.
(وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما كانُوا يَفْتَرُونَ)
معناى آن در چند جا گذشت.
(لا جَرَمَ أَنَّهُمْ فِي الْآخِرَةِ هُمُ الْأَخْسَرُونَ) بناچار كردار آنها در آخرت نيز موجب خسران و زيان بيشتر آنها گرديده
است. و برخى گفتهاند: يعنى بطور حتم و حق كه شكى در آن نيست اين كافران در آخرت
زيانكارترين مردم خواهند بود.
ارتباط اين آيات:
آيه اولى مربوط است به گفتار خداى تعالى كه فرمود:(قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِهِ.) و
مقصود اين است كه وقتى نتوانستند ده سوره بياورند بدانها بگو: آيا كسى كه برهان
روشنى از پروردگار خود دارد، مانند كسى است كه دليل و برهانى ندارد، ... و برخى
گفتهاند: مربوط است به آيه ديگر كه بعد از آن فرمود:(مَنْ كانَ يُرِيدُ الْحَياةَ الدُّنْيا ...)
يعنى كسى كه كوشاى در دين است همانند كسى است كه هدفش فقط زندگى دنيا و زيور آن
ميباشد؟! و ارتباط آيه دوم يعنى آيه(وَ مَنْ أَظْلَمُ
مِمَّنِ افْتَرى عَلَى اللَّهِ كَذِباً ...)
بما قبل آن چنين است كه خداى سبحان ميخواهد حال شخص غافل و شخص عاقل و بىخرد را
بيان كند، و مثل اين است كه اينان گفتهاند: چه زيانى دارد كه ما خدا را نشناسيم؟
...
خداوند در پاسخشان فرمايد: كسى كه خدا را نشناسد مأمون نيست از اينكه
بر خدا دروغ به بندد و چه كسى ستمكارتر است از آن كسى كه بر خدا دروغ بندد ...
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 12 صفحه : 34