بغتة: ناگهانى يعنى چيزى بدون انتظار و توقع ناگهانى در رسد.

تفسير:

چون قبل از اين، سخن در اينمطلب بود كه اگر مردم در آيه‌ها و معجزات انبياء تفكر و دقت كنند حق را شناخته و درك خواهند كرد. ولى تفكر و انديشه در آنها نمى‌كنند، و در اينجا خداى سبحان تذكر ميدهد كه تقصير در اينباره از ناحيه آنها است كه بجهل خود راضى شدند، و خداى سبحان تقصيرى ندارد زيرا او دليلها و براهين را نصب و تعيين فرمود، و تو نيز اى پيغمبر تقصيرى ندارى چون دعوتشان كردى، و از اينرو ميفرمايد:

(وَ ما أَكْثَرُ النَّاسِ وَ لَوْ حَرَصْتَ بِمُؤْمِنِينَ) و بيشتر مردم تصديق و باور ندارند، اگر چه تو حريص بر اينكار باشى، و در مورد دعوت ايشان كوشا و در راهنماييشان جدّى و ساعى باشى، زيرا وقتى مردم نپذيرند حرص و جديت دعوت كننده- سودى ندارد.

(وَ ما تَسْئَلُهُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ) و تو از تبليغ رسالت و بيان احكام شريعت اجر و مزدى از ايشان نخواسته‌اى كه آن سبب عدم پذيرش آنان شود و مانع ايمان ايشان گردد، و ضرر و زيانى كه از اين ناحيه متوجه آنان ميگردد سبب كناره‌گيرى و سر سنگينى آنان شود ... و بهر صورت عذرى ندارند.

(إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعالَمِينَ) و اين قرآن جز پند و عبرتى نيست كه براى تذكر همه مردم آمده و تو اى پيغمبر تنها براى بيم دادن و ترساندن اين مردم بالخصوص نيامده‌اى.

(وَ كَأَيِّنْ مِنْ آيَةٍ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ) و چه بسا حجتها و دليلهايى در آسمانها و زمين است كه بوحدانيت خداى تعالى گواهى دهد ... آيه‌هاى آسمانى مانند خورشيد و ماه و ستارگان، و آيه‌هاى زمينى مانند كوه‌ها و درختان و گياههاى گوناگون و رنگارنگ و احوال گذشتگان و آثار امتهاى پيشين ...

(يَمُرُّونَ عَلَيْها) بر آنها گذر كرده و مى‌بينند و از نزديك مشاهده مينمايند.

(وَ هُمْ عَنْها مُعْرِضُونَ) ولى از تفكر و انديشه كردن در آنها و پند گرفتن از آنها