شرح لغات:

فصل: بمعناى قطع است. و بحاكم نيز كه فيصل ميگويند براى آنست كه كارها را فيصله دهد.

تفنيد: سست پنداشتن و تضعيف رأى است. و «فند» بمعناى ضعف رأى است و گويند: اصل اين لغت بمعناى فساد آمده. چنانچه نابغه در شعر خود گفته:

تفسير:

(وَ لَمَّا فَصَلَتِ الْعِيرُ) و چون قافله از مصر بيرون آمد و بسوى شام براه افتاد.

(قالَ أَبُوهُمْ) پدرشان يعقوب بفرزندانش كه پيش او بودند گفت:

(إِنِّي لَأَجِدُ رِيحَ يُوسُفَ) من بوى يوسف را مى‌شنوم. از امام صادق 7 روايت شده كه فرمود: يعقوب در فلسطين بوى پيراهن يوسف را از فاصله مسير ده شب راه شنيد. و ابن عباس گفته: از مسير هشت شب راه بوى او را استشمام كرد. و حسن گفته: از هشتاد فرسخى آن را استشمام نمود. و اصم گفته: از مسير يك ماه. ابن عباس گويد: بادى وزيد و بوى پيراهن يوسف را بمشام يعقوب رسانيد، و دنبال آن گفته:

باد صبا از خداى تعالى اجازه گرفت كه قبل از رسيدن بشير و آوردن پيراهن يوسف بوى آن را بمشام يعقوب برساند و خداوند اجازه‌اش داد، و از اينرو است كه هر غمناكى بباد صبا اندوهش را تخفيف دهد. و شاعران در وصف آن شعرها گفته‌اند مانند اين شعر:

[1]- شعر مزبور را نابغة در مدح نعمان بن منذر پادشاه حجاز در زمان خود گفته و قبل از آن اين شعر است كه ميگويد:

[2]- باد صبا بادى است كه چون بر جان غمناكى بوزد غمهايش را بر طرف سازد. مترجم گويد: در اشعار شعراى پارسى زبان نيز در توصيف صبا بدين مضمون اشعار زيادى گفته‌اند( از آن جمله حافظ گويد: