نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 12 صفحه : 290
(وَ إِنْ كُنَّا لَخاطِئِينَ)
و ما نيز در اين كارهايى كه كرديم جز افرادى خطا كار و گنهكار نبودهايم. و اين
جمله دليل بر آنست كه آنها از كرده خود پشيمان بودند و حاضر بانجام امثال آن اعمال
نبودند.
(قالَ لا تَثْرِيبَ عَلَيْكُمُ الْيَوْمَ)
يوسف گفت: امروز ديگر بر شما ملامت و توبيخى در كارهاى گذشتهاى كه انجام داديد
نيست.
(يَغْفِرُ اللَّهُ لَكُمْ) خدا گناهانتان را
ميآمرزد و من از خدا براى شما آمرزش ميخواهم.
(وَ هُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ) و
او مهربانترين مهربانان است نسبت بعفو و گذشت از گناهان گذشته شما، و برخى
گفتهاند: يعنى خدا در مورد رفتارى كه با من كرد و مرا بسلطنت و پادشاهى رسانيد
أرحم الراحمين است. و منظور از «يوم» نيز در آيه كه فرمود(لا تَثْرِيبَ عَلَيْكُمُ الْيَوْمَ) بگفته بعضى نه اينكه همان
روزى بود كه يوسف با آنها سخن ميگفت، بلكه منظور زمانى است كه همه اوقات را فرا
ميگيرد، مانند قول شاعر كه گفته:
فاليوم يرحمنا من كان يغبطنا
و اليوم نتبع من كانوا لنا تبعاً
يعنى پيوسته (در هر وقت) بما رحم كند كسى كه غبطه ما را ميخورد. و
هميشه پيروى كنيم از كسى كه پيرو ما باشد. و برخى گفتهاند: جمله(لا تَثْرِيبَ عَلَيْكُمُ) مربوط بكلام قبلى
است و(الْيَوْمَ يَغْفِرُ اللَّهُ لَكُمْ)
كلام جداگانهاى است و يوسف 7 آن را بصورت دعا ايراد فرموده يعنى
خدايتان در اينروز بيامرزد.
(اذْهَبُوا بِقَمِيصِي هذا فَأَلْقُوهُ عَلى وَجْهِ أَبِي يَأْتِ
بَصِيراً) اين پيراهن مرا ببريد و بر روى پدرم بيندازيد كه بينا گردد. گويند:
هنگامى كه يوسف خود را به برادران معرفى كرد از پدرش پرسيد و گفت: پس از من چه
كرد؟ گفتند: چشمانش را از دست داد، اين وقت بود كه يوسف گفت: پيراهن مرا ببريد ...
(وَ أْتُونِي بِأَهْلِكُمْ أَجْمَعِينَ) و
چون پدرم بينا شد با همه خاندانتان بنزد من آئيد. و اين معجزهاى بود از يوسف كه
جز از راه وحى اطلاع نداشت كه چون پيراهن
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 12 صفحه : 290