و تمام ميدهيم و چيزى از آن كم نخواهد شد، و در اينكه منظور كيست اختلاف شده است، جمعى مانند ضحاك و قتاده و ابن عباس گفته‌اند: منظور مشركانى هستند كه بروز قيامت ايمان نداشتند و كارهاى نيكى مانند صله رحم و دستگيرى مستمندان و خود دارى از ستمگرى و كمك بمظلومان و اعمال ديگرى كه مورد پسند عقل و خرد هست مانند پل ساختن و غيره داشتند، خداى متعال پاداش اعمال چنين افرادى را در دنيا بدهد مثل اينكه روزيشان را وسعت داده و بدنشان را سالم گردانده و انواع نعمتها را در اختيارشان بنهد و ناراحتيها را از ايشان دور سازد.

وجه ديگر آنكه گفته‌اند: هر يك از اين مشركان كه در حال كفر و شرك و پيش از آنكه بپاداش خود برسند از دنيا برود خداى تعالى در روز قيامت بهمان اندازه كه حق دارد از عذاب او بكاهد ولى بهره‌اى از ثواب ندارد.

و برخى چون جبائى گفته‌اند: مقصود از اين آيه منافقانى هستند كه بمنظور دست يافتن بغنائم جنگى همراه پيغمبر- 6- بجنگ ميرفتند و هدف آنها يارى دين و ثواب آخرت نبود، خداى تعالى براى اينان نصيبى از غنيمت جنگ منظور فرمود.

و قول ديگر آنست كه منظور مردمان رياكارند كه چنين افرادى در آخرت ثواب و پاداشى ندارند و آيه فوق مانند آن آيه ديگر است كه فرموده:(مَنْ كانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيا نُؤْتِهِ مِنْها وَ ما لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ نَصِيبٍ)[1] و در حديث است كه پيغمبر اكرم- 6- فرمود: امت مرا بشوكت و قدرت در روى زمين مژده دهيد، و هر كداميك از آنها كه عملى را براى دنيا انجام دهد در آخرت نصيب و بهره‌اى ندارد.

(أُولئِكَ الَّذِينَ لَيْسَ لَهُمْ ...) اينان در آخرت نصيبى جز آتش دوزخ ندارند، و آنچه را در دنيا كرده‌اند از بين رفته است و استحقاق ثوابى در مقابل آنها ندارند زيرا آن اعمال را بر خلاف دستور انجام دادند، و كارهايى را كه براى غير خدا كرده‌اند هدر و باطل است.

[1]- سوره شورى آيه 20.