نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 12 صفحه : 218
است كه هيچ غذايى از خانه براى شما نياورند
جز آنكه من پيش از آوردن آن غذا خصوصيات آن را بشما خبر دهم و اين كلام حضرت يوسف
مانند گفتار حضرت عيسى- 7 بود كه ميگفت(وَ
أُنَبِّئُكُمْ بِما تَأْكُلُونَ وَ ما تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ)[1]»، و
جهت اينكه قبل از تعبير خواب آن دو اينمطلب را ذكر فرمود بدانجهت بود كه مقام او
را از نظر نبوت بدانند و سخنش را بپذيرند.
(ذلِكُما مِمَّا عَلَّمَنِي رَبِّي)
گويا آن دو نفر پرسيدهاند، كه چگونه تعبير خواب ميدانى با اينكه نه علم كهانت دارى
و نه پيشگو هستى؟ يوسف در پاسخ آن دو اظهار كرد كه من پيغمبر خدا هستم و اين علمى
است كه خدا بمن آموخته است.
(إِنِّي تَرَكْتُ مِلَّةَ قَوْمٍ لا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ هُمْ
بِالْآخِرَةِ هُمْ كافِرُونَ) يعنى كسى شايسته چنين مقام
و مرتبهاى نمىشود مگر مؤمنان خالص، و من چون طريقه مردمى را كه ايمان ندارند ترك
كردهام از اينرو خداوند مرا بچنين مقامى مخصوص داشته.
(وَ اتَّبَعْتُ مِلَّةَ آبائِي إِبْراهِيمَ وَ إِسْحاقَ وَ
يَعْقُوبَ ما كانَ لَنا أَنْ نُشْرِكَ بِاللَّهِ مِنْ شَيْءٍ) يعنى براى ما كه معدن نبوت و خاندان رسالت هستيم شايسته نيست كه
بدينى جز دين توحيد متدين شويم و آئينى جز آن اختيار كنيم.
(ذلِكَ) يعنى تمسك بتوحيد و بيزارى جستن از شرك.
و برخى گفتهاند: يعنى نبوت و علم.
(مِنْ فَضْلِ اللَّهِ عَلَيْنا) از
فضل و كرم خدا است نسبت بما، كه ما را بدان مخصوص داشته.
(وَ عَلَى النَّاسِ) و نسبت بمردم نيز اين كرم
را داشته كه ما را بسوى آنها مبعوث فرموده و آنها را به پيروى از ما فرمان داده و
ما را وسيله هدايت آنان قرار داده است.
(وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَشْكُرُونَ) ولى بيشتر مردم سپاس نعمتهاى خدا را نميدانند نكتهاى كه در اين
آيات بچشم ميخورد اين نكته است كه با اينكه يوسف- 7 مدت زمانى در ميان
آن مردم بت پرست زندگى ميكرده با اينوصف خداى