من حيث أحتسب و من حيث لا أحتسب»

[1]. پس از اين دعا بود كه خداوند او را از چاه نجات داده و از مكر آن زن او را محافظت كرد و سلطنت مصر را از جايى كه گمان نميكرد بوى عطا فرمود.

و على ابن ابراهيم روايت كرده كه يوسف در چاه اين دعا را خواند: «يا اله ابراهيم و اسحاق و يعقوب ارحم ضعفى و قلة حيلتى و صغرى»[2](وَ أَوْحَيْنا إِلَيْهِ) و بيوسف وحى كرديم، حسن گفته: خداوند در همان چاه بيوسف مقام نبوت را عطا فرمود، و بنجات و فرمانروايى مصر نويدش داد.

(لَتُنَبِّئَنَّهُمْ بِأَمْرِهِمْ هذا وَ هُمْ لا يَشْعُرُونَ) يعنى پس از اين بكار زشتشان آگاهشان خواهى كرد، و منظور همان جمله‌اى است كه در آخر سوره خداوند ذكر فرموده كه ببرادران گفت:(هَلْ عَلِمْتُمْ ما فَعَلْتُمْ بِيُوسُفَ وَ أَخِيهِ ...)- آيا هيچ ميدانيد نسبت بيوسف و برادرش چه كرديد؟ ...

(وَ هُمْ لا يَشْعُرُونَ) يعنى در وقتى كه نميدانند تو همان يوسف هستى. و اين وحى كه در اينجا بيان شده مانند وحيى است كه بساير پيمبران ميشد. و مجاهد و قتاده گفته‌اند:

خداوند در همان چاه باو وحى فرمود و او را پيغمبر قرار داد، و از جمله چيزهايى كه باو وحى شد اين بود كه: حال خود را مكتوم دار، و در مقابل پيش آمدهاى ناگوار صبر كن كه بزودى رفتار برادران را نسبت بخود بآنها خواهى گفت در وقتى كه تو را نمى‌شناسند.

و بعضى در معناى اين جمله گفته‌اند: يعنى آنها نميدانند كه بتو وحى شده. و برخى گفته‌اند: معناى «لتنبئنهم» يعنى جزاء رفتار آنها را خواهى داد. چنانچه عرب در مورد تهديد كسى كه كار بدى كرده ميگويد «بتو خواهم گفت و معلومت خواهد شد» كه منظور

[1]- يعنى خدايا از تو ميخواهم كه ستايش مخصوص تو است، و معبودى جز تو نيست، اى پديد آرنده آسمانها و زمين، اى داراى جلالت و بزرگوارى- از تو ميخواهم- كه درود فرستى بر محمد و خاندان محمد و در كار من گشايش و فرجى قرار دهى و از آنجا كه گمان دارم و از جايى كه گمان ندارم روزيم دهى.

[2]- يعنى اى خداى ابراهيم و اسحاق و يعقوب به ناتوانى و بيچارگى و خردسالى من ترحم فرما.