شما و ايشان عهد و پيمانى بود، زيرا خدا و رسولش از اينان بيزارند.

و زجاج گفته: مقصود اين است كه خدا و رسول از دادن پيمان بآنها و وفاى بدان بيزارند زيرا كه آنها پيمان شكنى كردند.

اگر كسى بگويد: چگونه براى پيغمبر- 6- جايز است كه پيمان خود را بشكند؟

پاسخ آن است كه بيكى از سه راه، شكستن پيمان براى رسول خدا- 6- جايز گشت: 1- آنكه وفاى به پيمان مشروط بود به اينكه از طرف خداى تعالى دستورى نرسد، و چون دستور آمد كه از اين پس پيمانى نيست پيغمبر خدا پيمان را شكست. 2- آنكه چون از مشركان خيانت و پيمان شكنى آشكار شد خداى تعالى نيز به پيغمبرش دستور داد تا پيمان آنها را بشكند. 3- آنكه آن پيمان، پيمانى هميشگى (و مطلق) نبود بلكه مقيد بزمان و مدتى بود كه چون مدت آن سر آمد آن پيمان شكسته شد.

و در روايت نيز آمده كه رسول خدا- 6- آنچه را ذكر شد با آنان شرط كرده بود. و نيز روايت شده كه مشركان پيمان خود را شكستند يا تصميم بنقض آن گرفتند، خداى سبحان نيز به پيغمبرش دستور داد كه پيمان آنها را بشكند.

پس از اين خداى سبحان مشركان را مخاطب ساخته فرمايد:

(فَسِيحُوا فِي الْأَرْضِ) يعنى با خيال آسوده در زمين (مكة) بگرديد و آسوده خاطر احتياجات خود را برطرف كنيد و (در اينمدت) از شمشير در امانيد.

(أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ) تا چهار ماه، و چون اين مدت سپرى شد و مسلمان نشديد رشته پيمان شما بريده خواهد شد و مصونيت از جان و مال شما برداشته ميشود.

(وَ اعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ) و بدانيد كه فرار از خدا نتوانيد كرد چون شما در هر جا كه باشيد تحت قدرت و فرمان او هستيد.

(وَ أَنَّ اللَّهَ مُخْزِي الْكافِرِينَ) و خدا خوار كننده كافران است.

و در اينكه اين چهار ماه (كه خدا بدانها مهلت داد) چه ماههايى بود.