بيان آيه 36

تفسير:

چون خداوند در آيه پيشين سرانجام اشخاصى را كه بجمع آورى اموال سرگرمند و زكات و ساير حقوق واجبه آن را نپردازند ذكر فرمود، مقتضى بود كه از امثال اينگونه ظلمهاى بنفس و خويشتن- كه يكى همين ظلم در ماههاى حرام است- نهى فرمايد و از اينرو فرمود:

(إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً) يعنى عدد ماههاى سال در حكم خدا و تقدير او دوازده ماه است، و اينكه خداوند مسلمانان را ملزم ساخته تا سال خود را روى دوازده ماه قرار دهند براى آن است كه سال آنها با گردش ماههاى هلالى موافق باشد نه روى آنچه اهل كتاب براى خويش معين كرده بودند.

(فِي كِتابِ اللَّهِ) يعنى در آنچه خداوند در لوح محفوظ نوشته است، و هم چنين در آن كتابهايى كه بر پيغمبرانش نازل فرموده، و برخى گفته‌اند: يعنى در قرآن، و برخى چون ابو مسلم گفته‌اند: يعنى در حكم خدا و قضا و تقدير او.

(يَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ) و اين كلام خداى تعالى بدان خاطر است كه در آن روزى كه خدا آسمانها و زمين را آفريد خورشيد و ماه را نيز در آنها بجريان انداخت، و با جريان آنها روز و ماه پيدا شد، (پس از آن روز اين برنامه پى‌ريزى شد).

(مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ) يعنى از اين دوازده ماه چهار ماه آن حرام است كه سه تاى آنها پشت سر هم است يعنى ماه ذى قعدة و ذى حجه و محرم، و يكى جدا است كه ماه رجب باشد. و معناى حرام بودن اين چهار ماه آنست كه دريدن پرده محرمات در اين ماهها خيلى بزرگتر از ماههاى ديگر است، و مردم عرب در قديم اين چهار ماه را بزرگ ميشمردند تا بدانجا كه اگر كسى قاتل پدر خود را ديدار ميكرد بدو كارى نداشت و