بيان آيه 30- 31

شرح لغات‌

حبر: دانشمندى است كه كار او زيور دادن معانى با بيانى خوش و زيبا باشد.

رهبان: جمع راهب: آن كسى را گويند كه از خدا ترسان و لباس ترس و خشيت در بر داشته باشد.

تفسير:

خداى تعالى در اين آيات گفتار زشت يهود و نصارى را حكايت كند.

(وَ قالَتِ الْيَهُودُ عُزَيْرٌ ابْنُ اللَّهِ) ابن عباس گفته: گوينده اين سخن جمعى از يهود مانند: سلام بن مشكم و نعمان بن اوفى و شاس بن قيس و مالك بن ضيف بودند كه بنزد رسول خدا- 6- آمده و اين سخن را گفتند، و عقيده داشتند كه عزيز تورات را از قلب خود املاء كرد، و جبرئيل بدو تعليم كرده بود و بدينجهت او را پسر خدا دانستند. ولى خدا اين گفتار را بهمه يهود نسبت داد اگر چه گوينده آن همان چند تن بودند كه از ميان رفتند، چنانچه در مثل گويند: خوارج معتقدند كه اطفال مشركان عذاب ميشوند اگر چه گوينده آن دسته مخصوصى از خوارجند كه همان پيروان نافع بن ازرق باشند ولى اين سخن را بهمه خوارج نسبت دهند، و دليل بر اينكه اين سخن عقيده همه يهود است آن است كه چون اين آيه نازل شد يهوديان انكار نكردند با اينكه در صدد بودند تا بهر نحو شده رسول خدا- 6- را تكذيب كنند، و همين تكذيب نكردن آنها از رسول خدا- در اين گفتار- و انكار نكردنشان دليل بر اعتقاد آنها باين سخن بود.

(وَ قالَتِ النَّصارى‌ الْمَسِيحُ ابْنُ اللَّهِ ذلِكَ قَوْلُهُمْ بِأَفْواهِهِمْ) معناى اين آيه آن است كه اينان اين گفتار را از پيش خود بزبان اختراع كردند و گرنه در كتابى ذكر نشده‌