نگاه نكردند، و بجز على 7 كه پرچم جنگ در دست او بود با چند تن ديگر كه ايستادگى كردند بقيه همگى فرار كردند، و آن چند تن عبارت بودند از عباس بن عبد المطلب كه دهنه استر رسول خدا را بدست داشت، و فضل بن عباس كه در سمت راست آن حضرت بود، و ابو سفيان بن حارث بن عبد المطلب كه در سمت چپ او قرار داشت، و نوفل بن حارث و ربيعة بن حارث و رويهمرفته نه تن از بنى هاشم و يك تن از غير آنها و او ايمن بن ام ايمن بود كه در همانروز بشهادت رسيد، و در همين باره عباس گفته است:

ترجمه:

1- ما بوديم كه رسول خدا را در جنگ يارى كرديم و ما نه تن بيش نبوديم و ديگران همه گريخته و پراكنده شدند.

2- و گفتار من كه بپسرم فضل- در وقتى كه بدشمن حمله ميكرد- ميگفتم كه اى پسرم ضربت ديگرى بزن تا (دشمن يا گريختگان مسلمانان) باز گردند.

3- و دهمين ما كه خود مرگ را ديدار كرد (و بشهادت رسيد) و از آنچه در راه خدا بدو رسيده بود اظهار درد نميكرد.

و چون رسول خدا- 6- انهزام لشگريان را ديد بعمويش عباس- كه صداى رسا و بلندى داشت- فرمود: بالاى اين بلندى برو و صدا بزن: اى گروه مهاجر و انصار، اى اصحاب سوره بقره‌[1]، و اى اهل بيعت شجره‌[2]، بكجا فرار ميكنيد؟

[1]- در اينكه منظور از اين جمله چيست مرحوم مجلسى( ره) و ديگران وجوهى گفته‌اند، يكى آنكه: اى كسانى كه سوره بقرة را خوانده و ميدانيد و آن همه آياتى را كه درباره جنگ با مشركان در آن سوره نازل گشته ميدانيد؟ مانند آيه 191:« وَ اقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ ...» و آيه 193« وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّى لا تَكُونَ فِتْنَةٌ ...» و ديگر آيات، و ديگر آنكه منظور سرزنش و تشبيه آنها بمردمى است كه خدا در آيه 246 از اين سوره سرگذشتشان را بيان فرموده كه آنها به پيغمبر خود اظهار كردند« فرمانروايى براى ما معين كن تا همراهش كار زار كنيم» ...- تا آنجا كه فرمايد:« و چون كار زار بر آنها مقرر شد جز اندكى بقيه روى گردانده و گريختند».

[2]- منظور درختى است كه مسلمانان در حديبية در زير آن درخت با رسول خدا- 6- بيعت كردند و آن بيعت بخاطر آن درخت به بيعت شجرة موسوم گشت.