(وَ لا يَطَؤُنَ مَوْطِئاً يَغِيظُ الْكُفَّارَ) و گام در جايى ننهند كه كفار بخشم آيند يعنى ميدان جنگ، زيرا انسان وقتى به بيند كسى قدم در جاى او نهاده خشمگين و غضبناك ميشود .....

(وَ لا يَنالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَيْلًا ...) و قتل و جراحت و يا صدمه مالى ديگرى و يا پيش آمد غم انگيز و خشمگين كننده‌اى از مشركان بدانها نرسد، جز اينكه عمل صالح و طاعت نيكو و پر ارزشى براى آنها نوشته شود.

(إِنَّ اللَّهَ لا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ) كه خدا اعمال كسانى را كه كارهاى نيك انجام ميدهند و بدان شايسته مدح و ثواب گردند ضايع نمى‌كند، و اين جمله براى تشويق و تحريص بجهاد و اعمال خير و نيكو است.

(وَ لا يُنْفِقُونَ نَفَقَةً صَغِيرَةً وَ لا كَبِيرَةً ...) و اينان هيچ خرجى در راه جهاد و ساير كارهاى نيك از كم و زياد نكنند كه منظورشان سربلند ساختن دين خدا و نفع بمسلمانان و تقرب بخداى تعالى باشد ...(وَ لا يَقْطَعُونَ وادِياً) و از دره‌اى نگذرند، جز آنكه ثواب آن براى آنها نوشته شود و ثبت گردد.

(لِيَجْزِيَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ ما كانُوا يَعْمَلُونَ) يعنى اطاعتها و كارهاى نيك آنها ثبت شود تا باندازه استحقاق، پاداش آنها را بدهد، و از فضل خويش بر آنها بيفزايد تا اينكه ثواب، بهتر و زيادتر از عمل آنها گردد.

و برخى گفته‌اند لفظ «أحسن» صفت عمل و كار آنها است يعنى خداوند پاداش عمل نيكوتر آنها را بدهد، زيرا اعمال و رفتار انسان گاهى بصورت واجب است و گاهى بصورت مستحبّ و گاهى بصورت مباح، و پاداش در مورد عمل واجب و مستحبّ است نه در مورد عمل مباح و از اينرو پاداش در مقابل بهترين اعمال قرار ميگيرد.

و ابن عباس گفته: يعنى آنها را بثواب خوشنود سازد و بى‌حساب در بهشت در آورد.

و بهر صورت اين دو آيه دلالت ميكند بر وجوب جهاد بهمراهى رسول خدا- 6- و نهى از تخلف و سرپيچى كردن از دستور آن حضرت و در اينكه‌