نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 11 صفحه : 191
رسول خدا- 6- از عدنان
بود عرب عدنان بر آن دسته ديگر برترى دارد.
أجدر: شايستهتر و اساسىتر، از «جدر» بسكون دال گرفته شده كه بمعناى
اساس ديوار است.
مغرم: بمعناى غرم است و آن رسيدن زيان و ضرر بمال ميباشد.
تربص: انتظار كشيدن و چشم براه بودن.
دوائر: جمع دائرة و بمعناى حوادث روزگار است. و برخى گفتهاند:
دگرگونى و برگشت روزگار از حال نعمت به بلا است.
قربة: طلب ثواب و كرامت از خداى تعالى بخاطر خوش فرمانى.
تفسير:
چون سخن منافقان بميان آمد خداوند در اين آيات بيان فرمايد كه
منافقان باديه نشين در نفاق سختتر و نادانيشان نسبت باحكام خدا بيشتر است.
(الْأَعْرابُ أَشَدُّ كُفْراً وَ نِفاقاً)
منظور اعراب باديه نشين اطراف مدينه هستند، و اينكه كفر آنها سختتر است بدانجهت
است كه آنها سخت دلتر و جفا كارتر از مردم شهرند و همچنين از شنيدن قرآن و بيم
دادن پيمبر دورتر بودند- چنانچه زجاج گفته است- و معناى آيه آن است كه باديه
نشينان اگر كافر يا منافق بودند در كفر و نفاق خود سختتر از مردم شهر هستند بخاطر
آنكه از دسترسى و استماع حجتهاى الهى و مشاهده معجزات و بركتهاى وحى دورند.
(وَ أَجْدَرُ أَلَّا يَعْلَمُوا حُدُودَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ عَلى
رَسُولِهِ ...) و بدين ترتيب سزاوارترند كه حدود الهى را در مورد حلال و حرام
ندانند.
(وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ) و
خدا به احوال آنان دانا است و درباره حكمى كه نسبت بدانان ميكند حكيم و فرزانه
است.
(وَ مِنَ الْأَعْرابِ مَنْ يَتَّخِذُ ما يُنْفِقُ مَغْرَماً) از باديه نشينان منافق كسانى هستند كه هر چه را در راه جهاد و راه
خير خرج ميكند غرامت و زيان مىپندارد بخاطر آنكه بثوابى اميدوار نيست.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 11 صفحه : 191