بيان آيه 79- 80

شرح لغات‌

مطوّع- در اصل متطوع بوده- و تطوع: هر كارى است كه انسان در انجام آن شايسته مدح و ستايش باشد ولى در ترك آن مذمتى نداشته باشد و نظيرش در لغت: نافلة و مستحبّ است.

جهد:- بفتح جيم و ضمّ آن هر دو بيك معنى است- و آن واداشتن نفس است بدانچه بر آن دشوار و سخت باشد، و برخى گفته‌اند: جهد- بفتح جيم- در كار استعمال گردد و بضم جيم- در قوت و روزى استعمال شود. و قتيبى گفته: جهد- بفتح جيم مشقت است، و بضم جيم بمعناى طاعت و فرمانبردارى است.

تفسير:

در اينجا خداوند بنحو ديگرى آنان را توصيف كرده فرمايد:

(الَّذِينَ يَلْمِزُونَ‌ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقاتِ) يعنى عيبجويى كنند از مؤمنانى كه بطور استحباب صدقه دهند (بى‌آنكه بر آنها واجب باشد)، و بر آنها طعن زنند.

(وَ الَّذِينَ لا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ) يعنى و عيبجويى كنند بر آن كسانى كه جز بمقدار طاقت و استطاعت خود چيزى نيابند، و در نتيجه بچيز اندكى صدقه دهند.

گويند: عبد الرحمن بن عوف يك كيسه درهم بنزد رسول خدا- 6- آورد و آن درهمها باندازه‌اى بود كه مشت را پر ميكرد. و عقبة بن زيد حارثى يك صاع (سه كيلو) خرما آورد و عرضكرد: اى رسول خدا من باندازه دو صاع خرما كار كردم، يك صاع آن را براى زن و بچه‌ام گذاردم و يك صاع ديگر را بپروردگار خود وام دادم. و زيد بن اسلم نيز چيز مختصرى آورد، در اينجا بود كه معتب بن قشير و عبد اللَّه بن نبتل (دو