(أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ سِرَّهُمْ) كه خداوند آنچه در دلهاى خويش پنهان كنند ميداند.

(وَ نَجْواهُمْ) و هم آنچه را در ميان خود بطور سرّى و راز گويند؟ و اين جمله بصورت استفهام است و منظور توبيخ و سرزنش آنها است، و غرض اين است كه اينان بايد اين حقيقت را بدانند.

(وَ أَنَّ اللَّهَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ) و هم بدانند كه خدا داناى هر ناديده‌اى است.

و غيوب: جمع غيب است، و غيب چيزى است كه به احساس نيايد. و معناى آيه اين است كه خدا ميداند هر چه را از بندگان و ادراك آنان پوشيده باشد چه موجود باشد و چه معدوم و بهر طريقى كه بتوان بعلم آن پى برد، زيرا «علام» صيغه مبالغه است.

و آيه‌(فَأَعْقَبَهُمْ نِفاقاً ...) دلالت دارد بر اينكه برخى از گناهان چنان است كه انسان را بگناهان ديگر ميخواند زيرا اينان چون در اداى حق سستى كردند همين كار آنها را تا هنگام مرگ در حال نفاق و دورويى نگاه داشت چنانچه برخى از طاعتها و فرمانبرداريهاى خداوند نيز اينچنين است كه انسان را بكار نيك و اطاعت ديگرى ميكشاند، و ترتيب شرايع دين بر همين منوال بوده. و مطلب ديگرى كه از اين آيه استفاده ميشود آنست كه خلف وعده و خيانت و دروغ از اخلاق مردمان منافق است، و در روايت صحيح از رسول خدا- 6- روايت شده كه آن حضرت فرمود:

نشانه منافق سه چيز است: 1- چون حديث كند دروغ گويد. 2- و چون وعده دهد خلف كند، 3- و چون امانتى نزدش بسپارند بدان خيانت كند

.