شأن نزول:

از ابى امامه باهلى نقل شده و در روايت مرفوعى نيز روايت شده كه اين آيات درباره ثعلبة بن حاطب كه مردى از انصار بود نازل شد، و او مردى بود كه برسولخدا- 6- عرضكرد: از خدا بخواه تا مالى روزى من گرداند، حضرت در پاسخش فرمود: اى ثعلبه مال اندكى كه شكرش را بجاى آرى بهتر از مال بسيارى است كه تاب آن را نداشته باشى! مگر نميخواهى به پيامبر خدا اقتدا كنى (و از وى پيروى داشته باشى؟) سوگند بدانكه جانم بدست اوست اگر بخواهم كوه‌ها بصورت طلا و نقره در آمده و در همراهم روان گردد خواهد شد (ولى در همين حالى كه هستم براى من بهتر است)! ثعلبه (آن روز برفت و پس از چند روزى) دوباره بنزد آن حضرت آمده گفت:

اى رسول خدا از خدا بخواه تا مالى روزى من گرداند، و سوگند بدانكه تو را براستى مبعوث برسالت فرموده اگر خدا مالى روزى من كرد بهر صاحب حقى حق او را از آن مال ميپردازم.

رسول خدا- 6- دعا كرده گفت: خدايا مالى روزى ثعلبه گردان، ثعلبة پس از اين دعا برفت و گوسفندى گرفت، و اين گوسفند همانند كرم خاكى زمين بسرعت افزايش يافت تا جايى كه شهر مدينه بر او تنگ شد و بيكى از درّه‌هاى اطراف رفت، ولى باز هم در اثر ازدياد گوسفندان ناچار شد از آنجا هم دورتر برود و همين دورى سبب شد كه از حضور بجماعت و نماز جمعه محروم گردد، تا اينكه رسول خدا- 6- براى گرفتن زكات مأمور خود را بنزد وى فرستاد، ثعلبه حاضر بپرداخت زكات نشد و بخل ورزيد و در پاسخ مأمور آن حضرت گفت: اين كه از ما مطالبه ميكنيد نوعى جزيه است (كه از كفار دريافت ميكنيد، و اين هم يك نوع باج و خراجى است)! رسول خدا- 6- كه اين سخن را شنيد (دو بار) فرمود: اى واى بر ثعلبه، اى واى بر ثعلبه و دنبال آن آيات فوق نازل گرديد.