بيان آيه 15 تا 17

لغت:

لقاء: برخورد كردن.

زحف: نزديك شدن تدريجى. ليث گويد: زحف جماعتى كه بسوى دشمن حركت كنند. جمع «زحوف».

تولية: چيزى را دنبال چيزى قرار دادن. اين فعل دو مفعول مى‌گيرد. توليت بلد، يعنى: بلد را تابع و دنبال كسى قرار دادن.

تحرف: انحراف.

تحيز: جستجوى مكان.

فئة: گروهى از مردم كه از ديگران جدا هستند. ذكر كلمه «فئة» در اينجا خيلى بجا و مناسب است.

اعراب:

زحفا: مصدر منصوب و جانشين حال، يعنى مجتمعين. همچنين «متحرفاً» و «متحيزا» كه حال هستند و ممكن است مستثنى باشند.

يومئذ: اعراب و بناى «يوم» هر دو جايز است. اعراب آن بخاطر اين است كه اضافه شده، به تقدير «هذا يوم ذاك» و بناى آن بخاطر اضافه به كلمه مبنى و حقيقى نبودن اضافه است.

مقصود:

هنگامى كه خداوند، مسلمين را بوسيله فرشتگان يارى كرد و به آنها مژده پيروزى داد، آنها را از فرار نهى كرد و فرمود:( يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا زَحْفاً فَلا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبارَ): اين خطاب، بقولى به اهل بدر و بقولى بعموم‌