نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 10 صفحه : 162
(وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ):
اينان بخدا توكل مىكنند و امور زندگى خود را به او واگذار مىكنند. برخى گويند:
يعنى بخدا اميدوارند كه پاداش آنها را مىدهد.
(الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ
يُنْفِقُونَ): تفسير اين آيه در سوره بقره ذيل آيه (3) گذشت اينكه تنها در باره
نماز و زكات سخن مىگويد، بخاطر اهميت آنهاست و بخاطر اينكه مردم از آنها مواظبت
بيشترى كنند.
(أُولئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا):
كسانى كه داراى چنين صفاتى باشند، در حقيقت شايسته هستند كه مؤمن ناميده شوند.
(لَهُمْ دَرَجاتٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ
كَرِيمٌ): عطا گويد: يعنى اينها در بهشت، داراى مقامات و درجات عاليهاى
هستند و خداوند آنها را از مغفرت خويش و رزقى بزرگ و هميشگى، برخوردار مىگرداند.
كسانى كه معتقدند ايمان زياد و كم ميشود و كارهايى كه بوسيله اعضاى
بدن انجام مىشود، جزو ايمان است، به همين آيات، استدلال كردهاند.
اينان گويند: از اين آيات استفاده ميشود كه تنها كسانى مؤمن هستند كه
داراى صفات مذكور باشند. پس اگر كسى با ياد خدا دلش ترسان نشود و با شنيدن آيات
خدا بر ايمانش افزوده نشود و از توكل و نماز و انفاق بىبهره باشد، ايمان ندارد.
پاسخ اين است كه اين صفات، مربوط به مؤمنين. برجسته و برگزيده
مىباشد، نه همه مؤمنين. گويا مىخواهد بگويد: مؤمنين برگزيده و ممتاز كسانى هستند
كه داراى چنين اوصافى باشند. بدينترتيب مانعى نيست كه افراد مؤمن از لحاظ ايمان
مساوى و از لحاظ طاعات با هم متفاوت باشند. بدليل اينكه ترس قلبى واجب نيست، بلكه
مستحبّ است. نماز و انفاق هم كه در ايه آمده است، اعم از واجب و مستحبّ است.
پس معلوم است كه آيات نظر به مؤمنين ممتاز و برگزيده دارد، نه همه
مؤمنين و از آيات استفاده ميشود كه هر كس پايينتر از آنها باشد داراى ايمان نيست.
ابن عباس گويد: از اين آيه بر مىآيد كه شخص كافر از خداوند ترسى
ندارد و از چنين صفاتى محروم است
.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 10 صفحه : 162