نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 1 صفحه : 41
با هم و عواطفى كه نسبت بهم نشان ميدهند همه
اثر همين يك رحمت است و نود و نه رحمت ديگر را براى خود قرار داده تا روز قيامت
بندگان را مشمول آنها قرار دهد و روايت شده است كه روز قيامت حتى اين يك رحمت را
هم ضميمه آن نود و نه نموده و با همه آنها به بندگان خود مهر مىورزد
(خدايا) تنها تو را ميپرستيم و از تو يارى ميخواهم ما را براه راست
هدايت فرما.
راه كسانى كه بر آنها نعمت دادى نه كسانى كه مورد خشم شدهاند و نه
گمراهان.
شرح لغات اين سوره
حمد- با مدح و شكر معنايى نزديك بهم دارند و كلمات «ذمّ» و «هجا» و
«كفران» در مقابل حمد و مدح و شكر مىباشند، در حمد لازم نشده است كه در برابر
نعمت باشد ولى شكر حتماً در مقابل نعمت و نيكى است.
رب- پروردگار، براى اين كلمه چند معنى گفته شده است از اينقرار:
1- بزرگ و فرمانبردار 2- مالك (دارنده)، همانطور كه رسول اكرم بمردى
فرمود:
«أ ربّ غنم ام رب إبل»
آيا تو صاحب گوسفندى يا صاحب شتر، جواب داد هر چه خدا دهد زياد
ميكنيم و لذّت ميبريم. 3- اختيار دار. 4- پرورش دهنده.
5- اصلاح گر، كلمه رب بطور مطلق فقط در مورد خدا بكار ميرود و در
مورد اشخاص ديگر با اضافه استعمال ميشود مانند «رَبُّ الدّار» (مالك خانه) عالمين-
جمع عالم و خود كلمه عالم، جمعيت كه از جنس لفظ خود مفرد ندارد و بگروهى از صاحبان
عقل گفته ميشود. ولى در استعمال مردم، عالم بمعناى همه موجودات است اعم از جاندار
و بى جان انسان و يا انواع ديگر و آيه كريمه: