و از بين نميرود زيرا در صورت از بين رفتن يافتن آن امكان ندارد.

(إِنَّ اللَّهَ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ...)- خداوند اعمال شما را مى‌بيند.

و چيزى از اعمال شما بر او پوشيده نيست و در آتيه پاداش نيكيها و كيفر زشتكاريهاى شما را خواهد داد پس هنگام ارتكاب اعمال خويشتن را نسبت بجزا و پاداش و كيفر متيقّن به بينيد و بدانيد كسى متصدّى اين كار خواهد شد كه هيچ عملى از ديده بصيرت او پوشيده نيست.

و اين جمله- بطور غير مستقيم- دلالت بر وعد و عيد و امر و زجر دارد و اگر چه- بحسب ظاهر لفظ- اخبار از معناى ديگر است‌

. [سوره البقرة (2): آيه 111]

(وَ قالُوا لَنْ يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلاَّ مَنْ كانَ هُوداً أَوْ نَصارى‌ تِلْكَ أَمانِيُّهُمْ قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ (111))

[ترجمه‌]

و گفتند: داخل بهشت نميشود مگر كسى كه يهودى يا نصرانى باشد، اين آرزوى آنها است، بگو دليل خويش را بياوريد اگر راستگو هستيد.

شرح لغات‌

هوداً ...- يهودى.

برهان ...- دليل.

تفسير

خداوند بخشى از گفتار يهود و ادعاى باطل آنان را بيان فرمود:

(وَ قالُوا لَنْ يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ كانَ هُوداً أَوْ نَصارى‌ ...)- و گفتند وارد بهشت نميشود مگر يهودى و نصرانى.

اين تعبير بنحو ايجاز است و تقدير آن چنين است: يهود گفتند: داخل بهشت نميشود مگر يهودى، و نصارى گفتند: داخل بهشت نميشود مگر نصرانى و چون لفظ «من» گاهى در مورد يك فرد و گاهى در گروه استعمال ميشود از اينرو كلمه «كان» بصورت مفرد آورده شد، و علت اينكه در كلام تقدير قائل شديم اين است: كه هر يك از يهود و نصارى براى ديگرى شهادت به بهشت نميدهند پس معلوم ميشود كه‌