غرائب و معانى‌اش را بدست آوريد.

آن دسته از آيات قرآن را كه الفاظش مجمل نيست و نياز به بيان ندارد و معنا و مقصود از آنها همانست كه از ظاهرشان فهميده ميشود ميتوانند همه كسانى كه اطلاعى از عربى و اعراب دارند آنها را بفهمند مانند آيات:(وَ لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ)[1] (تنى را كه خدا محترم داشته جز بحق مكشيد)(وَ إِلهُكُمْ إِلهٌ واحِدٌ)[2] (خداى شما خدايى است يكتا) و(لا يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَداً)[3] (پروردگار تو بكسى ستم نميكند) و مانند آنها.

اما آياتى كه مجملند و ظاهرشان معناى مقصود را بطور مشروح نشان نميدهد مانند آيات:(أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ)[4] وَ(آتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصادِهِ)[5] (حق آن را (زكاة) روز چيدنش بدهيد) كه دانستن مشروح نماز و زكاة احتياج به بيان پيامبر دارد تا او از راه وحى خصوصيات و عدد ركعات نماز و مقدار نصاب زكاة و امثال فراوان آن را بفهمد و بمردم بفهماند و بيان كند.

بيان اين دسته آيات بدون نقل و حديث جايز نيست و شايد ميتوان حديث نبوى را ناظر به اين نوع آيات دانست اما آياتى كه احتمال دو يا چند معنى را دارند و بدليل فهميده‌ايم كه نميتوان همه آنها را مراد دانست و جز يكى مراد و منظور نيست اين آيات متشابهند چون مقصود از آنها با آنچه مقصود نيست بهم مشتبه هستند در اين موارد تنها دليل نقل و حديث است كه ميتواند يك معنا را معين كند و بدون آن نميتوان جرئت كرد و گفت يكى از آن معانى بخصوص مقصود مى‌باشد و سخن مفسران در تعيين يك معنى نيز كافى نيست جز اينكه اجماع بر آن معنى داشته باشند كه در آن صورت، پيروى از آنان واجب است.

[1] آيه 33 از سوره اسراء

[2] آيه 163 از سوره بقره

[3] آيه 49 از سوره كهف

[4] آيه 83 از سوره بقره

[5] آيه 141 از سوره انعام