[سوره البقرة (2): آيات 51 تا 52]

(وَ إِذْ واعَدْنا مُوسى‌ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَنْتُمْ ظالِمُونَ (51) ثُمَّ عَفَوْنا عَنْكُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِكَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (52))

[ترجمه‌]

آن گاه كه با موسى چهل شب وعده كرديم بس (در نبود او) شما گوساله پرستى اختيار كرده ستمكار و بيدادگر شديد (51).

آن گاه از شما در گذشتيم شايد سپاسگزار باشيد

شرح لغات‌

واعدنا ...- قرار گذارديم از ماده «وعد» و ميعاد بمعناى محل قرارداد و «وعد» بمعناى خبر دادن از امرى نيكو و خوب كه ميرسد و «وعيد» كه خبر دادن از شر و بديست، همه، از همين ماده مشتق‌اند.

موسى از دو كلمه قبطى: مو (آب) و سى (درخت) تركيب شده است چون جعبه‌اى كه موسى در آن بود در آب نزديك درخت بدست آمد بدين اسم ناميده شد.

ليلة- شب، و چهل شب يعنى چهل شبانه روز و چون حساب ايام نزد عرب با ماه است و ماه، از شب آغاز ميشود لذا شب، پايه حساب شده است.

عجل- گوساله، از ماده عجله بعضى گويند چون بنى اسرائيل عجله كردند و پيش از آمدن موسى گوساله را خدا خواندند لذا باين اسم گفته شد.

عفو ...- بخشيدن و با كلمات: «صفح» «مغفرت» و «تجاوز» هم معنى است و اصل آن از: «عفت الريح الاثر» يعنى باد اثر را نابود كرد ميباشد و چون با بخشش خدا، آثار و لوازم گناه از بين ميرود بآن «عفو» گفته‌اند.

بعضى ميگويند: معناى عفو در اصل «ترك» است همانطور كه در آيه كريمه:

(فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْ‌ءٌ)[1] (كسى كه براى او از برادرش چيزى مانده باشد) بهمين معنا است.

تفسير

ياد آوريد وقتى را كه بموسى وعده كرديم كه در سر چهل شب يا پس از سر آمدن‌

[1] آيه 178 از سوره بقره.