مى‌دانستند و عقيده داشتند كه وى زنده است و در بلاد روم زندگى مى‌كند.

آنان در طول تاريخ، بدنامى‌هاى بسيارى را براى شيعه به ارمغان آورده‌اند و هنوز هم رسوبات آن، در ذهن بسيارى از مخالفان شيعه مانده است؛ به گونه‌اى كه عقايد قرمطيان را به شيعه نسبت مى‌دهند. آنان، در بحرين قدرت يافته و دولت تشكيل دادند و به شدت با عباسيان مخالفت كردند. قرامطه، قائم را كسى مى‌دانند كه با رسالت و شريعت جديدى مبعوث مى‌شود و شريعت محمّد صلّى اللّه عليه و اله و سلّم را منسوخ مى‌كند. البته اين فرقه، سياسى بودند، نه مذهبى و به دنبال اهداف خاص و منافع خود بودند.

طرفداران ابو الخطاب (م 138 ق) به خدايى امام صادق عليه السّلام باور داشتند و ابو الخطاب را فرستادۀ او مى‌دانستند.

برخى از آنان، ابو الخطاب را قائم دانسته، گفتند: «وى نمرده است.» گروهى از پيروان وى، پس از مرگ اسماعيل، فرزندش محمّد را امام دانستند و در هوادارى او و فرزندانش، استوار ماندند.

امام صادق عليه السّلام همۀ اين گروه‌ها را نكوهش كرده، ترك و انكار نمود.

نيز ن. ك: مدعيان مهدويت.

حوادث طبيعى و دگرگونى‌هاى كيهانى در عصر ظهور و آستانۀ قيامت

أشراط جمع «شرط» به معناى نشانه يا ابتداى چيز است و «الساعة» به جزئى از اجزاى شبانه‌روز گفته مى‌شود و مقصود از آن در اين‌جا قيامت است؛ بنابراين، مراد از اشراط الساعه، نشانه‌هايى است كه پيش از قيامت يا در آستانۀ آن، واقع مى‌شود. [1]

واژۀ اشراط در قرآن، فقط يك بار و به صورت اضافه به ضمير"الساعة" اين‌گونه به كار رفته است:

آيا آن‌ها جز اين انتظارى دارند كه قيامت ناگهان برپا شود؛ [آن‌گاه ايمان آورند]در حالى كه هم‌اكنون نشانه‌هاى آن آمده است؛ اما هنگامى كه بيايد، تذكر و ايمان آن‌ها سودى نخواهد داشت. [2]

مفسران، برخى از تحولات اجتماعى