در سه دسته روايت ياد شده، چند مطلب مورد اتفاق است:
الف. آن بانوى شريف، كنيز بوده است؛
ب. او در خانۀ حكيمه خاتون، دختر امام جواد عليه السّلام بوده است؛
ج. حكيمه خاتون در موضوع ازدواج امام عسكرى عليه السّلام، از اين كنيز سخن به ميان آورده است.
روايات دسته چهارم
در اين دسته-بر خلاف روايات پيشين-سخن از كنيزى سياهپوست به ميان آمده است و عدهاى نيز با تمسك به اين روايات، خواستهاند ديدگاه مشهور را خدشهدار سازند.
طرفداران اين ديدگاه به روايت زير از كناسى [2]استناد كردهاند. او مىگويد:
از امام باقر عليه السّلام شنيدم كه فرمود:
همانا در صاحب اين امر، سنّتى از يوسف عليه السّلام است و آن اينكه او فرزند كنيزى سياه است. خداوند سبحانه و تعالى امرش را در يك شب اصلاح مىفرمايد. [3]
علامه مجلسى با بيان اينكه اين روايت، با بسيارى از روايات دربارۀ مادر حضرت مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشريف مخالفت دارد؛ [4]راه حل را اين دانسته است كه مقصود از روايت، مىتواند مادر با واسطه يا مربى آن حضرت باشد. [5]
در منابع معتبر، به سرگذشت مادر حضرت مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشريف پس از ولادت آن حضرت هيچ اشارهاى نشده است. البته سخنى كه در اين باره نقل شده اين است كه:
ابو على خزيزرانى، كنيزى داشت كه او را به امام حسن عسكرى عليه السّلام اهدا كرد و چون جعفر كذّاب، خانه امام را غارت كرد؛ وى از دست جعفر گريخت و با ابو على ازدواج كرد.
ابو على مىگويد: او گفته است در ولادت سيد حاضر بود و مادر او صقيل نام داشت. امام حسن