سليمان بن اعمش از امام صادق و او از امام باقر و او از امام سجاد عليهم السّلام چنين نقل كرده است كه فرمود:
زمين، از آفرينش آدم تاكنون و تا هميشۀ تاريخ، از حجّت خدا تهى نخواهد بود؛ خواه حجّت حق، ظاهر و آشكار و شناخته شده باشد يا بنا به مصالحى، نهان و پوشيده. تا رستاخيز نيز چنين خواهد بود كه اگر جز اين باشد، خداى يگانه پرستيده نمىشود. [2]
سليمان پرسيد: «سرورم! مردم چگونه از امام غايب از نگاه، بهرهور مىشوند؟» حضرت فرمود: «همانگونه كه از خورشيد بهره مىبرند، زمانى كه ابرها آن را مىپوشانند.»
نيز در توقيع مباركى كه از سوى حضرت مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشريف براى اسحاق بن يعقوب صادر شده آمده است:
«. . . اما چگونگى بهرهمندى از من در عصر غيبتم، درست همانند بهرهمندى، از خورشيد است؛ هنگامى كه ابرها آن را از چشمها بپوشاند. . . . [3]
بىگمان اين تشبيه، از روى حكمت بوده است؛ ازاينرو دانشوران شيعه در بيان اين تشبيهات، نكتههاى ارزشمندى را يادآور شدهاند كه اينجا فقط به برخى از آنها اشاره مىكنيم:
1. خورشيد، در منظومۀ شمسى محور و مركز است. امام زمان عليه السّلام نيز در منظومۀ زندگى انسانها محور، و اساس است.
2. خورشيد، در مجموعۀ هستى داراى فوايد پرشمارى است كه فقط يكى از آنها نور افشانى است. امام زمان عليه السّلام نيز در نظام آفرينش داراى فوايد پرشمارى است كه فقط بهرۀ اندكى از آن، وابسته به آشكارى او است.
3. ابر، چهرۀ خورشيد را براى زمينىها مىپوشاند؛ ولى هرگز زمين را تاريك نمىكند. پرده غيبت نيز فقط انسانها را از ديدار مستقيم حضرت محروم مىكند و هرگز مانعى
[1] . «اى و الذى بعثنى بالنّبوة انّهم يستضيئون بنوره و ينتفعون بولايته فى غيبته كانتفاع النّاس بالشّمس و ان تجلّلها سحاب. يا جابر! هذا من مكنون سرّ اللّه و مخزون علمه، فاكتمه الاّ عن اهله» ، شيخ صدوق، كمال الدين و تمام النعمة، ج 1، ص 253، ح 3.