اشخاص شود: يكى اين‌كه اشخاصى را مورد خطابى قرار دهند؛ بدين سبب كه خصوصيات خود آنان مورد نظر است. به طور ديگر اين‌كه همان اشخاص را مورد خطاب قرار دهند، نه از اين جهت كه شخص خود آنان مورد نظر باشد، بلكه از اين جهت كه جمعيتى هستند داراى صفاتى معين.

در صورت اول، خطاب، از مخاطبان به غير مخاطبان متوجه نمى‌شود و شامل آن‌ها نمى‌گردد-نه وعده‌اش، نه وعيدش و نه هيچ‌چيز ديگرش-و در قسم دوم اصلا اشخاص دخالتى ندارند و خطاب متوجه دارندگان صفات كذايى است كه در اين صورت به ديگران نيز متوجه مى‌شود.

در آيه شريفه، خطاب از قبيل خطاب‌هاى دوم است كه بيانش گذشت و بيشتر خطاب‌هاى قرآنى- كه يا مؤمنان را مخاطب كرده و يا كفار را-از اين قبيل است.» [1]

نيز ن. ك: حكومت صالحان، حكومت مستضعفان.

كنايه از امام غايب در عصر غيبت

در سخنان پيشوايان معصوم عليهم السّلام دربارۀ فوايد امام غايب، طى تشبيه زيبايى، حضرت مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشريف در دوران غيبت، به آفتاب پشت ابر تشبيه شده است. نخست، در بيان نورانى رسول گرامى اسلام صلّى اللّه عليه و اله و سلّم، آن‌گاه ششمين پيشواى شيعيان، امام صادق عليه السّلام و سرانجام در بيانى نورانى از واپسين حجت الهى حضرت مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشريف به اين تشبيه زيبا، اشاره شده است كه به آن‌ها مى‌پردازيم:

جابر بن عبد اللّه انصارى از پيامبر گرامى اسلام صلّى اللّه عليه و اله و سلّم پرسيد: «آيا شيعيان در زمان غيبت قائم از وجود مبارك او بهره‌مند مى‌شوند؟» پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم در پاسخ فرمود:

آرى؛ سوگند به خدايى كه مرا به نبوّت برانگيخت! آنان در غيبت او، از نورش روشنايى مى‌گيرند و از ولايت او، بهره‌مند مى‌شوند؛ همانند بهره‌مندى مردم از خورشيد؛ اگرچه ابرها چهره آن را بپوشانند. اى جابر! اين از اسرار پوشيده خداوند سبحانه و تعالى و از علوم ذخيره شدۀ او است. آن را