اطلاعات به مفهوم عام, انرژى غالب سده جديد, با سرعتى شگفت آور جايگزين صنعت متكى بر انرژى هاى فناپذير مى شود و بشر را با تجربه اى جديد از مسير تكوين جامعه مواجه مى سازد[1] اين روند كه هم چنان با سرعت ادامه مى يابد, دو نتيجه اصلى را دربر دارد:
الف. رشد دسترسى عموم مردم به كامپيوتر و تبديل شدن آن به ابزارى عادى و معمولى به طورى كه در حال حاضر در كشورهايى مانند آمريكا, سويس و نروژ به ازاى هر صد نفر به ترتيب [104], 111 و 112 كامپيوتر وجود دارد;
ب. افزايش كاربردهاى مختلف كامپيوتر در امور مختلف, اين موضوع به ويژه از نيمه دهه 1990 ميلادى و با پديد آمدن اينترنت گرافيكى و توسعه تار جهان گستر (وب)[2] به وضوح به چشم مى خورد, به طورى كه ايستگاه هاى اطلاعاتى اينترنتى در فاصله سال هاى 1993 تا 2000 ميلادى از حدود 2/5 ميليون به حدود 90 ميليون رسيده كه به يقين, اين رشد سريع, مرهون امكانات منحصر به فرد محيط وب در تركيب متن, صوت, تصوير, فرامتن و… است[3]
در حال حاضر صفحات وب كه خود بخشى از اينترنت به شمار مى رود, اصلى ترين ابزار براى دسترسى به اطلاعات آن است. آنچه شبكه وب را از ساير بخش هاى اينترنت متمايز مى سازد و باعث رشد روزافزون آن مى شود, سهولت اتصال, راحتى جست وجو و محيط فرامتنى و چند رسانه اى آن براى ارسال و دريافت اطلاعات است. امروزه, بيش از 377 ميليون نفر در سراسر جهان از شبكه جهانى وب بهره مى گيرند[4]
امكان يادگيرى در هر مكان و زمان, ايجاد حقّ انتخاب و استقلال براى كاربر به گونه اى كه بدون هيچ محدوديت به هر قسمت از سايت مورد علاقه خود رفته و از آن استفاده مى كند, امكان نمايش چند رسانه اى, بازخوانى و مرور مطالب و محتويات سايت به دفعات متعدد و… از جمله مزاياى استفاده از اينترنت به شمار مى رود.
دانش فقه و حقوق, به لحاظ جايگاهى كه در زندگى فردى و اجتماعى انسان ها دارد همواره پرمخاطب ترين دانش ها بوده است و به همين جهت, پرنيازترين دانش ها به بهره ورى از ابزار نو ارتباطى مانند اينترنت مى نمايد كه متأسفانه به ويژه در حوزه هاى علمى شيعه, آن چنان كه بايد و شايد, در اختيار گرفته نشده است. البته گام هاى نخستين برداشته شده گسترش روزافزون آن را نويد مى دهد. از اين رو, آشنايى با اين تلاش ها در درجه نخست و نقد و ارزيابى آنها در گام بعد, مى تواند براى خوانندگان و دست اندركاران اين گونه تلاش ها سودمند باشد.

1- پايگاه هاى مؤسسه اى(به طور عمده به مسائل و موضوعات فقهى مى پردازند);
2- پايگاه هاى حقوقى قضايى(به طور عمده به مسائل و موضوعات حقوقى مى پردازند);
3- پايگاه هاى علماء(به آراء و آثار و فتاواى فقهى مراجع و علماء اختصاص دارند);
4- پايگاه هاى دينى(در ضمن ديگر موضوعات دينى, به فقه هم مى پردازند).
در اين شماره, تنها مجال معرفى پايگاه هاى مؤسسه اى و حقوقى قضايى در ايران فراهم است:

عنوان سايت: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بيت(ع)
مديريت سايت: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بيت(ع)
زبان سايت: فارسى, عربى, English, French
آدرس سايت: http:// www.islamic fegh.com
پست الكترونيك: fegh@islamic fegh.com
اين سايت كه پايگاه اطلاع رسانى يكى از فعال ترين مؤسسات فقه پژوهى ايران به شمار مى رود, تنها به مقوله فقه مى پردازد و مى توان آن را پايگاهى فقهى خواند. بخش هاى اين سايت عبارت است از:
1- حكم مقام معظم رهبرى, [2]. رياست مؤسسه, [3]. معرفى مؤسسه, [4]. فصل نامه فقه فارسى, [5]. فصل نامه فقه عربى, [6]. فصل نامه عربى المنهاج, [7]. بيانات مقام معظم رهبرى, [8]. توضيح المسائل امام خمينى(ره), [9]. كتاب هاى منتشره, [10]. الغدير, [11]. شبكه جهانى اطلاع رسانى فقه اهل بيت, [12]. پرسش و پاسخ, [13]. فرم نظرخواهى.
از جمله مهم ترين بخش هاى اين سايت آرشيو مجله هاى فقه فارسى, فقه عربى و المنهاج است كه به صورت تمام متن5 در اين سايت قرار گرفته و از جمله منابع به روز براى محققان عرصه فقه به شمار مى رود.
متن كامل كتاب هاى منتشر شده مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى را در بخش كتب منتشر شده اين پايگاه, مى توان يافت. از جمله كتاب هاى فقهى تمام متن در اين پايگاه به كتابهايى چون: مقالات فقهيه, فقهيات بين السنة والشيعه, التقليد, الاجتهاد والتقليد و… مى توان اشاره نمود.

عنوان سايت: سايت حج
مديريت سايت: سازمان حج و زيارت
زبان سايت: فارسى, عربى, English
آدرس سايت: http:// www.hadj.ir
پست الكترونيك: beseh@hadj.ir
اين سايت داراى بخش هايى چون: اسرار و معارف حج, مناسك و فقه حج, افكار و انديشه ها, حج در آيينه ادبيات, اماكن و آثار حج, تاريخ و رجال, خاطرات, بهداشت در حج, مسائل جارى و اجتماعى حج, كتاب شناسى حج, پيام مقام معظم رهبرى به حجاج بيت الله الحرام, تصاوير, تازه هاى سايت, كتاب ها و نشريه زاير است.
موتور جستجوى محتوايى سايت, به كاربر اين امكان را مى دهد تا موضوع مورد نظر خود را با استفاده از كليد واژه ها در ميان موضوعات, كتب و عكس ها جست وجو كند.

عنوان سايت: المركز
مديريت سايت: مركز المعجم الفقهى
زبان سايت: عربى
آدرس سايت: http://www.almarkaz.net
پست الكترونيك: info@almarkaz.net
اين سايت كه پايگاه مؤسسه مركز معجم فقهى حضرت آيت الله العظمى گلپايگانى(ره) به شمار مى رود, داراى بخش هايى چون: معرفى مركز و دلايل و چگونگى شكل گيرى آن, معرفى برنامه المعجم و قابليت هاى آن, به ضميمه امكان جستجوى عناوين كتب و مؤلفان اين نرم افزار, بيان اشكالاتى كه در نرم افزار معجم فقهى رخ مى دهد و راه حل هاى آن و… است.

در اين جا آن دسته از پايگاه هاى حقوقى معرفى مى شوند كه بيشتر با مسائل فقهى درآميخته است.

عنوان سايت: دانشكده حقوق و علوم سياسى دانشگاه علامه طباطبايى
مديريت سايت: دانشكده حقوق و علوم سياسى
زبان سايت: فارسى, English
آدرس سايت: http://Ip.atu.ac.ir
پست الكترونيك: atu.ac.ir@1p_info
اين سايت يك پايگاه دانشگاهى است كه منابع و مطالب فقهى و حقوقى را با گستره پژوهش جهانى دربر دارد. از جمله بخش هاى مهم و جالب توجه اين پايگاه, بخش منابع حقوقى اينترنت است. بانك اطلاعات سايت هاى حقوقى دنيا شامل منابع رشته هاى حقوقى, اسناد و قوانين, مجلات حقوقى, نهادهاى ايرانى, نهادهاى بين المللى, نهادهاى قضايى و رويه قضايى ايران, نهادهاى قضايى بين المللى, فقه و علوم اسلامى, حقوق تطبيقى, كتاب شناسى و… را در اين بخش مى توان يافت.

عنوان سايت: حقوقدانان
مديريت سايت:
زبان سايت: فارسى, English
آدرس سايت: http://www.hoghooghdanan.com
پست الكترونيك:
مصوبات حقوقى مجلس, حقوق اسلام, حقوق بين الملل, حقوق خصوصى, حقوق جزا و جرم شناسى, حقوق بشر, حقوق زنان, اسناد و قوانين, پرسش و پاسخ حقوقى, موضوعات و مقالات فقهى و… از جمله بخش هاى مهم اين سايت به شمار مى رود. ارائه مسائل مهم و به روز حقوقى, در صفحه اصلى, با امكان بحث و تبادل نظر ميان كاربر و نويسنده, از جمله مزاياى اين سايت به شمار مى رود.
هم چنين امكان جست وجوى مطلب مورد نظر كاربر در ميان مطالب سايت در همان صفحه اصلى سايت به صورت كليد واژه اى, قرار داده شده است.

عنوان سايت: سيستم قوانين و مقررات كشور
مديريت سايت: شركت داده پرداز
زبان سايت: فارسى, English
آدرس سايت: http://dls.dpi.net.ir
پست الكترونيك: dls_sales@dpiran.net
سيستم قوانين و مقررات كشور در حقيقت بانك اطلاعات قوانين و مقررات منتشر شده كشور, از سال 1285 تاكنون است. اين سيستم به صورت ريالى بوده و كاربر براى عضويت در آن, بايد مبلغ مورد نظر را بپردازد و با دريافت كد ورودى از اين سيستم استفاده كند.
در اين سايت ضمن معرفى اين سيستم و ويژگى هاى آن و نحوه عضويت و قيمت آن, امكان استفاده به صورت مهمان براى آشنايى با اين سيستم نيز فراهم شده است.

عنوان سايت: قوانين
مديريت سايت: معاونت قضايى آموزشى و تحقيقات دادگسترى كل استان تهران
زبان سايت: فارسى
آدرس سايت: http://www.ghavanin.com
پست الكترونيك: info@dadgostary.com
سايت بانك قوانين كشور و بانك مقالات حقوقى, اين امكان را براى كاربران فراهم آورده كه براساس عنوان قانون, كلمات متن, كليد واژه و يا موضوع و ديگر گزينه ها در ميان قوانين به جست وجو بپردازد, و يا در بانك مقالات حقوقى عنوان مقاله, كلمات متن, منابع مقالات, تاريخ انتشار را جويا شود و بعد از آن كه جست وجو انجام شد, با كليك بر روى عنوان مورد نظر, به متن كامل مقاله دست يابد.

عنوان سايت: دادگسترى استان تهران
مديريت سايت: دادگسترى كل استان تهران
زبان سايت: فارسى, عربى, French, English
آدرس سايت: http://www.dadgostary-tehran.ir
پست الكترونيك: info@dadgostary-tehran.ir
قضاوت, آشنايى با قوه قضائيه, ديدگاه هاى قضايى, گزيده قوانين, مقالات, تازه ترين مصوبات, مطبوعات روز و… از جمله بخش هاى اين پايگاه به شمار مى رود.
هم چنين براى كاربر امكان جست وجوى مطالب سايت, و جست وجوى اطلاعات آراى دادگاه ها و نظرات مشورتى, به صورت پيشرفته و هم چنين پرسش و پاسخ حقوقى نيز در اين سايت فراهم شده است.

عنوان سايت: مجمع علمى فرهنگى مجد
مديريت سايت: سيد عباس حسينى نيك
زبان سايت: فارسى
آدرس سايت: http://www.ghavanin.com
پست الكترونيك:
نمايشگاه و فروشگاه بيش از هزار عنوان كتاب, نرم افزار و مجله حقوقى, بانك قوانين جارى كشور, مشاوره و وكالت, مجله حقوقى مجد (مقالات, نقد, مصاحبه, نهادهاى حقوقى, آزمون هاى حقوقى, سايت هاى حقوقى, اخبار حقوقى و معرفى چهره هاى ماندگار) و گفت وگو, از بخش هاى اين پايگاه به شمار مى رود.
امكان جست وجو در سايت و بانك هاى اطلاعاتى موجود در سايت, از ويژگى هاى بارز اين پايگاه است.