كتابخانه حوزه

كتابخانه حوزه باانگيزه آشنائى خوانندگان مجله با كتابهاى جديد تنظيم مى شود و سعى بر آن است كه بانگاهى گذرا نمائى از محتوى كتاب عرضه شود تا خوانندگان از چگونگى كتابها آگاه شوند امااز آن روى كه صفحات مجله محدوداست و زياده گوئى را بر نمى تابد يادكرد ما نيز تمامى كتابهاى منتشره را شامل نخواهد بود.

الفخرى فى انساب الطالبين
1اسماعيل مروزى علوى تحقيق : سيد مهدى رجائى مكتبه آيه الله المرعشى قم 1409 قطه وزيرى 30+384 صفحه .

كتاب اب نسب پيامبر[ص] و ياد كرداولاد وى مى آغازد آنگاه با تبيين مفهوم و معناى انساب[ تقويه] و[ موسويه] و چگونگى انشعاب و گسترش آنهاادامه مى يابد در فصول بعدى فرزندان خاندانهاى طالبيان است و در پايان مشهوران به لقب و كنيه ازاين خاندانها. مولف كتاب را به پيشنهاد فخررازى نگاشته ،وازاين روى نام[ الفخرى] بر آن نهاده است.[ الفخرى] رااز جمله بهترين آثاراين موضوع دانسته اند.

محقق محترم افزون بر تصحيح و تحقيق متن و ضبط پاره اى ازاختلافهاى كناب با منابع آن و توضيحات كوتاه پيرامون جنبه هائى از شرح حال رجال آن در ضمن مقدمه كوتاهى از شرح حال مولف اهميت كتاب و شيوه تحقيق خود سخن گفته و در پايان فهرستهاى سودمندى افزوده اند.

حضرت آيه الله مرعشى نيز مقدمه اى سودمند دارند كه در ضمن آن از مولف تحصيلات استادان شاگردان معاصران سفرها و آثار مولف سخن گفته اند.

المجدى فى انساب الطالبيين
على ابن محمد علوى تحقيق : دكتراحمد مهدوى دامغانى منشورات مكتبه آيه الله العظمى النجفى المرعشى 1409 قطع وزيرى 160+504 صفحه 2400 ريال .

اين كتاب از جمله آثارارزشمند و بسيار سودمندى است كه در شرح حال و چگونگيهاى طالبيان نوشته شده است . محقق در مقدمه خوداز جمله درباره كتاب نوشته اند:

اين كتابى است كه هر نسابه و مولف ديگرى كه ازاواخر قرن پنجم تاكنون كتاب مبسوط و با مشجرى در نسب طالبيان [كثرالله عددهم] تاليف و تدوين كرده است از آن بهره برده و به آن استناد كرده واز آن نقل فرموده و گفته او را قول الصواب و فصل الخطاب شمرده است .

كتاب با مقدمه اى از آيه الله العظمى مرعشى آغاز مى شود كه در ضمن آن درباره اهميت علم انساب مولف كتاب زندگانى وى فرزندان استادان شاگردان معاصران و مذهب وى سخن رفه است پس از آن مقدمه محقق آمده كه بسيار گسترده و سودمنداست . در ضمن مقدمه ازاهميت دانش انساب نسابين صدراسلام سبب پيدايش علم انساب و تطور آن تدوين انساب بنى هاشم وانگيزه هاى آن اصطلاحات علم انساب نگارشهائى درباره انساب به وسيله سادات و شيوه تصحيح و تحقيق كتاب سخن به ميان آمده است

محقق محترم كتاب را براساس پنج نسخه مقابله و تصحيح كرده است . در پانوشتها افزون بر ضبطاختلافات نسخه ها توضحياتى پيرامون متن نوشته و گاه اشاراتى براى تثبيت آنچه برگزيده است آورده و خطاها و تصحيفات متن را به دقت تصحيح كرده است . محقق تعليقات سودمندى در پايان كتاب آورده و دامنه سودمندى اين اثر گرانمايه را گسترانده است . در پايان فهرستهاى فنى كتاب فهرست اعلام كتب اماكن احاديث و ... آمده است .

تحليلى نوبر عقايد وهابيان
محمدحسين ابراهيمى دفتر تبليغات اسلامى قم 1367 قطع رقعى 207 صفحه 500 ريال .

كتاب با تبيين ضرورت اينگونه بحثها مى آغازد و نقد و بررسى ديدگاه وهابيان درباره توحيد شرك و حدود آن در فصل اول ادامه مى يابد. بررسى وارزيابى آراء وهابيان درباره توسل به انبياء واولياء محتواى فصل دوم را تشكيل مى دهد. در ضمن فصول سوم چهارم و پنجم انديشه هاى آنان درباره شفاعت زيارت احكام قبور و مساجد و خيرات و صدقات و نذورات به دايره نقد ريخته شده و بى پايگى آنها به اثبات رسيده است .

در فصل ششم به تاويل قرآن از ديدگاه آنان پرداخته است . در فصل هفتم و هشتم اعياد و سوگوارى را مطرح كرده و آراء وهابيان را نقد و بررسى كرده است .اين دو فصل در مجموعه كتاب از برجستگى ويژه برخورداراست . در فصل نهم به اتهام بى پايه آنان درباره سنت تحريف قرآن به شيعه پاسخ گفته است .

بالاخره در فصل پايانى به مساله[ اولى الامر] و ديدگاه تحريف گرانه وهابيان دراطاعت محض از آن پرداخته است .

كتاب براساس منابع دست اول آنان تنظيم

يافته و با نگارش روان و تحليلى دقيق آراء و ديدگاه وهابيان را نقد كرده است .

تفسيرالمبين
محمدجواد مغنيه بنياد بعثت تهران 1367 قطع رحلى 810 صفحه 500 ريال .

مرحوم مغنيه محقق و مفسر بزرگوار صاحب تفسيرارجمند[ الكاشف] ، به پيشنهاد برخى از ناشران اين تفسير سودمند را نگاشته است تا پرتوهاى سپيدى آفرينى بر ذهنهاى خوانندگان بتاباند و معانى و مفاهيم قرآن را گر چه اندك بنماياند.

تفسير مبين در واقع بازنويسى شده و گزيده تفسير گرانمايه [جوامع الجامع] است كه مرحوم مولف آن را در غالب عباراتى روشن و الفاظى زيبا عرضه كرده است .

همت مولف در مجموع تفسير آن است كه مفهوم آيه را روشن كند و بدينسا نبه نقل اقوال و هر آنچه او رااز گزيده گوئى بدور سازد روى نمى آورد.

تفسيرها و توضيحات در حاشيه قرآن چاپ شده است . حروف چينى و چاپ آن زيبا و چشم نوازاست ،ولى قطع آن متناسب نيست و در صحافى نيز دقت كامل بعمل نيامده است . بهرحال انتشار آن بگونه افست سودمند و ستودنى است .اميداست تغفسير مفصل ايشان نيز كه از تفاسير خوب جهان شيعه است درايران بگستردگى نشر يابد.

حقايق الايمان
شهيد ثانى تحيق سيد مهدى رجائى منشورات مكتبه آيه الله العظمى النجفى المرعشى قم 1409 قطع وزيرى 312 صفحه 1500 ريال .

اين كتاب از جمله آثار ارزشمند و مختصر شهيد در مسائل اعتقادى است . كتاب در يك مقدمه سه مقاله و يك خاتمه سامان يافته است . در مقاله اول ايمان لغه و شرعا عريف شده و نقد و بررسى ديدگاههاى مختلف آمده و آنگاه با همين شيوه به[ كفر] پرداخته شده است . در رساله اى ديگر دراين مجموعه ازاصول و فروع دين و لزوم تفكر واستدلال در عقايد سخن به ميان آمده و مراتب انسانها در معرفت بازشناسى شده است . در بخش بعدى اين رساله از تقسيم فروع تفسيراجتهاد اصول فقه مباحث تقليد و ... سخن به ميان آمده است . رساله سوم تفسيرى است گويا وارزشمند درباره عدالت ( ازابعاد مختلف كلامى فقهى و روائى ) و بحثى پيرامون گناهان كبيره و ملاك آن . رساله ديگر مجموعه سوالهائى است كه مرحوم شهيد جواب داده است .

پايان بخش اين مجموعه اجازه شهيداست به شيخ حسن بن شيخ عبدالصمد (پدر شيخ بهائى ) كه اجازه اى است مفصل و سودمند. محقق محترم اين مجموعه را با نسخه هاى متعددى مقابله كرده وافزون بر تصحيح متن در پانوشتهاازاختلاف نسخه ها سخن گفته واحاديث و آيات و برخى اقوال را به منابع آنهاارجاع داده است . در ضمن مقدمه اى تقريبا مفصل از شرح حال شهيد و آثار وى سخن گفته است .

دراسات و بحوث فى التاريخ والاسلام ج 1و2.
جعفر مرتضى عاملى موسسه النشر الاسلامى قم 1409 قطع وزيرى 624 صفحه 260 تومان .

مجموعه اى است از مقالات مولف كه به انگيزه هاى مختلف در موقعيتهاى گونه گونى نگاشته است . بيشترين مقالات اين كتاب پيشتر نيز با همين عنوان و در دو جلد منتشر شده بود.اين چاپ افزون بر زيبائى حروفچينى و چاپ مقالات جديدى را بهمراه دارد. محتوى مقالات مختلف است : برخى به تبين بحثهائى تاريخى پرداخته و بعضى مطالبى فقهى را به بحث و بررسى نهاده و برخى ديگر مقالاتى است صرفا در جهت ارائه گزارشهائى از برخى شهرها و حوزه ها.

از جمله مقالات ارزشمند و كارآمداين مجموعه مقالات ذيل را توان نام برد:

[ اعرف الكتب المحرفه] [ لماذانهى على[ ع] عن قتال الخوارج] [ الامام السجاد باعث الاسلام من جديد] [ ذهاب عقيل الى معاويه] [ من هوالاميرالاول فى غزوه موته] و ...

مقالات تاريخى اين مجموعه از برجستگى ويژه برخور دارند،به ويژه مقالاتى كه مولف محقق با تتبعى وسيع در منابع و مصادر و نقد و ارزيابى دقيق آنها بى پايگى برخى از حوادث و وقائعى را كه سالها و قرنهااز مسلمات تاريخ شمرده مى شد مبرهن ساخته است (ج 1.257 107).

قصص الانبياء
قطب الدين سعيد بن هبه الله راوندى تحقيق : غلامرضا عرفانيان بنياد پژوهشهاى اسلامى آستانقدس رضوى 1409 قطع وزيرى 372 صفحه 1000 ريال .

قطب الدين راوندى از عالمان محدثان و مفسران بزرگ و گرانقدر تشيع است كه آثار گرانمايه اى درابعاد مختلف فرهنگ اسلامى از خود بر جاى نهاده است . كتاب ياد شده از جمله آثار سودمند و كارآمدايشان است . مولف در مقدمه از جمله نوشته اند:

[داستانهاى پيامبران پيشين لطافتهائى دارد كه خواننده را به محاسن اخلاقى فرا مى خواند. و سرشاراز پندها و عبرتهائى است كه نفاق و ترديد رااز جانها مى زدايد. بى گمان ياد كرد گزارشهاى زندگانى آن بزرگواران به اطاعت و عبادت نزديك مى كند واز زشتيها و ناپسنديها دور مى دارد.

اما در كتابهاى نگاشته شده دراين زمينه سره و ناسره زيبائيها و پستيها درهم آميخته است و من به توفيق خداوند نيكهاى آن را فراهم آوردم و پيرايه هاى بسته بر آنها را ستردم] .

قصص الانبياء مستند به روايات است . آنچه عرضه شده است خالى از تفصيل و تفسير و نقد و بررسى است .

مولف در مجموع گزيده نگارى را پيشه ساخته و در عرضه حوادث و گزارشهااز كناراسرائيليات با بى اعتنائى گذشته است . محقق محترم كتاب را براساس 5 نسخه تصحيح و تحقيق كرده است . در پانوشتها افزون بر ضبطاختلاف نسخه ها توضيحاتى را پيرامون روايات متن و رجال روايات

آورده واحاديث را به[ بحارالانوار] و برخى منابع ديگرارجاع داده است . وى ضمن مقدمه ازانتساب قطعى كتاب به مولف شرح حال وى و شيوه تحقيق خود سخن گفته است در پايان مقدمه فهرست سودمندى از آثار نگاشته شده درباره پيامبران ارائه داده است .

كفايه الاصول
آخوند ملامحمد كاظم خراسانى تحقيق : موسسه آل البيت الاحياءالتراث قم 1409 قطع وزيرى 560 صفحه 2000 ريال .

ضرورت چاپ محقق و چشم نواز انتقادى و دقيق متون درسى اكنون بيش از هر زمان ديگرى محسوس است . سوكمندانه موارداندكى كه انجام شده نه به لحاظ عرضه متنى استوار و نه تحقيقى سالم و كارآمد شايسته و بايسته نبوده است .

[موسسه آل البيت] از سالها پيش به تحقيق دقيق آثر گرانقدر و جاودانه مرحوم آخوند همت گماشته و ما پيشتر پيرامون چگونگى اين تحقيق سخن گفته ايم . (حوزه شماره 27.197)امااينك به يمن انتشار آن يادآورى دو نكته را لازم مى دانيم : در آن نوشته آمده بود كه از جمله فهرستهاى كتاب فهرست مصطلحات است ،يادآورى مى كنيم كه اين فهرست بعللى نيامده اما فهرست موضوعات بسيار دقيق و گسترده است دو ديگر اين كه محققانى كه رنج گران تحقيق تحقيق بنيادين آن را بدوش كشيدند حجج اسلام آقايان : شيخ جواد روحانى شيخ محمداشرفى سيد صالح مدرسى هستند.

و در آغاز مقدمه اى است سودمند درباره دانش اصول و تطور آن در شيعه و سنى - تحقيق و تعليق كتاب دقيق واستواراست و حروفچينى چاپ و تجليد آن زيبا چشم نواز و بسيار ستودنى است .

مدرس در پنج دوره تقنينيه مجلس شوراى ملى ج 1
به كوشش محمد تركان 1367 دفتر نشر فرهنگ اسلامى تهران قطع وزيرى 20+462 صفحه 1500 ريال .

آنچه دراين كتاب آمده متن سخنرانيها نطقها و مشروح مذاكرات و آراء شهيد آيه الله سيدحسن مدرس در مجلس شوراى ملى است . آنچه دراين جلد آمده شامل نطقهاى ادوار دوم سوم و چهارم است . و جلد دوم در برگيرنده دوره پنجم و ششم خواهد بود. گردآورنده اين مجموعه سالشمارى از زندگانى مدرس تا پايان دوره چهارم نقنينيه در آغازآورده است و در ضمن يادآوريهائى از چگونگى تدوين كتاب سخن گفته است .

فهرست آغاز كتاب نيز گويا و سودمنداست اما قطعا كتاب به فهرستهاى فنى مختلفى نيازمنداست كه اميد مى رود در پايان جلد دوم بيايد.اين كتاب بى گمان براى محققان و پژوهشگران تاريخ معاصر مواد خام و مصالح سالم و مستندى است كه در كار شناخت و تحليل تاريخ آن روزگار و نيز در جهت شناخت و تحليل شخصيت مرحوم مدرس بسيار سودمند خواهد بود.

خوب است نمايندگان مجلس شوراى اسلامى در آن به دقت بنگرند واز چگونگى موضوع گيريها نطقها شهامتها و شجاعتهاى وى در جايگاهى كه نشسته اند (جايگاه مدرسها) بيشترين بهره را درايفاء مسئوليت خود ببرند.

معارج نهج البلاغه
ابوالحسن على بن ابوالقاسم زيد بيهقى تصحيح و تحقيق : محمدتقى دانش پژوه مكتبه آيه الله العظمى النجفى المرعشى 1409 قطع وزيرى 71+466 صفحه 2000 ريال .

بيهقى معروف به [فريد خراسانى] از عالمان و محققان قرن ششم هجرى است و نخستين كسى است كه بر تمام نهج البلاغه شرح نوشته است . آقاى دانش پژوه در چگونگى اين شرح در مقدمه سودمند خوداز جمله نوشته اند:

او در آغاز براى اثبات بلاغت نهج البلاغه اندكى بحث بديعى كرده است كه كيدرى وابن ميثم هم ازاو پيروى نموده و تا اندازه اى هم سخن را بدرازا كشانده است . روش او دراين شرح تا اندازه اى سنجشى است واز سخنان ديگران هم گواه آورده است . دراين دفتر بحثهاى ادبى و فقهى و نجومى و طبى و فلسفى هست و بيهقى سخنان پيشواى اسلام رااز هر رهگذر بررسى كرده است .

محقق محترم در مقدمه اى دراز دامن و سودمند از نهج البلاغه و شرحهاى آن بيهقى و تاليفات وى واهميت معارج نهج البلاغه سخن گفته است . وى متن شرح نهج البلاغه را شماره گذارى كرده و فهرست سودمندى از مفاهيم موضوعات جايها واژه ها ترتيب داده و به اين شماره هاارجاع داده است .

حروفچينى و چاپ كتاب پاكيزه و تجليد و صحافى آن ستودنى است .

نهج البلاغه للامام على عليه السلام نسخه المعجم المفهرس
تحيق و تصحيح : محمددشتى دفترانتشارات اسلامى قم 1409 قطع وزيرى 231 صفحه 1500 ريال .

محقق محترم پس از آن كه از پس سالها تلاش [ المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه] را بر مبناى چاپ صبحى صالح عرضه كرد به تصحيح و تحقيق متن نهج البلاغه براساس كهنترين نسخه هاى آن همت گماشت .

وى متن نهج البلاغه را با نسخه هاى بسيار كهن از جمله نسخه نگاشته شده به سال 421 هجرى و نسخه نوشته به تاريخ 587 و نسخه فراهم آمده به سال 499 مقابله و تصحيح كرده و موارد بسيارى از تصحيفها و يا تحريفها را بازشناسى و ضبط كرده است . تمام اين تصحيحات بر روى نسخه صبحى صالح اعمال شده است ،بدينسان اين چاپ همان چاپ صبحى صالح است به مزاياى ذيل :

تصحيح اشتباهات چاپى تصحيح اشتباهات كتابتى حذف تفسيرها و توضيحهاى نارسا و نادرست و ...افزون براين تمام توضيح و تفسير لغات در پانوشتها آمده و مصادر خطبه ها و ... نيز در آغاز به تفصيل ياد شده است . در پايان جدول اختلاف نسخه هاست و فهرست برخى از موضوعات .

الاثناعشريه فى الصلاه اليوميه
محمد بن الحسين الحارثى الهمدانى تحقيق محمدالحسون مكتبه آيه الله العظمى المرعشى النجفى قم ! 1409 96 صفحه .

رساله اى است كوتاه متين دقيق با تنظيمى نيكو چونان تمام آثار علامه عاليقدر مرحوم شيخ بهائى . محتواى كتاب را واجبات و مستحبات نمازهاى روزانه تشكيل مى دهد كه مرحوم شيخ آن را در نهايت اتقان و گزيده گوئى نگاشته است .

محقق محترم كتاب را براساس دو نسخه تصحيح كرده در ضمن دقيق اختلاف نسخه ها وارائه متنى استوار تمام آيات روايات واقوال فقهى آن رااز منابع كهن و دست اول روائى و فقهى استخراج كرده است . نسخه هاى مورد مراجعه حواشى بسيارى از مولف داشته كه محقق همه را آورده و رواياتى كه بطور ناقص آمده بود تكميل كرده وافزوده ها را بين كروشه نهاده است .افزون براينها مقدمه كوتاه و گويائى از شرح حال مولف نگاشته و در پايان فهرستهاى سودمندى ضميمه كرده است . تحقيق كتاب پاكيزه و ستودنى است . و حروفچينى چاپ و صحافى آن شايسته چنين اثرى ارجمند. يادآورى مى كنيم كه اين رساله پيشتر در مجله وزين[ تراثنا] چاپ شده بود (سال دوم شماره سوم ).