معرفى هاى گزارشى


كليات
فاطمه(ع) در آينه كتاب
اسماعيل انصارى زنجانى خوئينى,چاپ اوّل, قم, دليل ما, 1380, 872ص, وزيرى.
مجموعه حاضر, مشتمل بر اطلاعات و مشخصات 2022 نسخه كتاب خطى و غير خطى است كه به زبان هاى مختلف درباره حضرت فاطمه زهرا(س) نگاشته شده است. در ابتداى كتاب مقدمه اى مفصل در باب اهداف, شيوه كار, و تاريخچه اين نوع گردآورى درج گرديده است. اين مجموعه براساس الفباى عنوان مرتب شده و درباره هر كتاب اطلاعات كتابشناختى فراهم آمده است.
در انتهاى كتاب فهرست عناوين, فهرست اعلام, اماكن و منابع به چاپ رسيده است.

فرهنگ آرايه هاى ادبى (بيان) در شاهنامه فردوسى, شامل تركيب ها و عبارت هاى كنايى, استعارى, مجازى, اغراق…
پورانداخت برومند,چاپ اوّل, تهران, ديگر, 1380, 244ص, رقعى.

اين فرهنگ دربردارنده تركيب ها و عبارات كنايى, استعارى, مجازى, اغراق و نظاير آن در شاهنامه فردوسى است كه براساس پژوهش و گردآورى از نسخ هاى مسكو, ژول مول, و خالقى مطلق و به ترتيب حروف الفبا آمده است. براى هر تركيب, نمونه اى از اشعار شاهنامه, همراه با درج شماره بيت براساس چاپ مسكو, فراهم آمده است. بحث آغازين كتاب حاوى نكاتى است درباره آرايه هاى ادبى در شاهنامه فردوسى. فقه و اصول
روش هاى كلى استنباط در فقه از منظر فقهاى اسلامى
محمدابراهيم جناتى,چاپ اوّل, تهران, سازمان تبليغات اسلامى, 1380, 398ص, وزيرى.

مطالب كتاب درباره مهم ترين روش هاى كلى استنباط در فقه است كه نويسنده درباره آن در مقدمه تصريح مى كند: در طول تاريخ, فقهاى جامعه اسلامى از زمان صحابه, تابعين و پيروان تابعين تا اين زمان در استنباط احكام شرعى داراى دو روش كلى فقهى بوده اند: يكى روش اخبارگرى و ديگرى روش اصولى. در نوع دوم اين استنباط, سه شيوه وجود داشته است كه عبارتند از: شيوه اصولى افراطى, شيوه اصولى معتدل و شيوه اصولى احتياطى. در فصل نخست با عنوان (روش هاى كلى استنباط و روش هاى اصولى اجتهادى) از زمان پيدايش و علل و اسباب پيدايش روش ها, پيامدهاى آن ها, نيز باورهاى دارندگان شيوه هاى اصولى, سخن به ميان آمده است. مباحث فصل دوم به بررسى شيوه نوين اجتهادى اختصاص دارد. در اين فصل, نمونه هايى از نقش تحول زمان, مكان, عرف و احوال در تحول اجتهاد, نمونه اى از نقش تحول زمان در تحول احكام حكومتى و برخى احكام ثانويه آورده شده است. در فصل سوم, درباره تحول اجتهاد و تحول زمان, مكان, عرف و احوال كه غير از تحول شريعت است, بحث شده است. نگارنده در فصل پايانى به اثبات اين مسئله مى پردازد كه مسيحيان (پروتستان ها) براساس مبنايى كه دارند همانند ما قائل به تحول شريعت با تحول زمان و شرايط آن نبوده, بلكه به تحول اجتهاد نظر دارند.

ديدگاه هاى فقهى معاصر
يوسف قرضاوى; مترجم: احمد نعمتى, چاپ اوّل, تهران, احسان, 1380, 730ص, وزيرى.

در اين كتاب, مجموعه فتاوى علامه يوسف قرضاوى از علماى اهل سنت, درباره اصول اعتقادى و احكام شرعى گرد آمده است. وى به پرسش هاى مختلف مسلمانان درباره موضوعات خانوادگى, عبادى, معاملاتى, اجتماعى, رفتارى و نظاير آن پاسخ گفته است. سؤالاتى درباره قرآن و تفسير آن, سؤالاتى درباره احاديث نبوى, مسائلى مربوط به اعتقادات و امور غيبى, پيرامون طهارت و نماز, زكات و خيرات, مباحثى پيرامون مناسبت ها و جشن ها, مباحث حج و عمره, مبحث سوگند و نذرها و مبحث زن و خانواده.

كفايه المحصلين فى تبصره احكام الدين
محمّدعلى مدرس; به اهتمام: جعفر سبحانى تبريزى; مقدمه: مهدى محقق,چاپ اوّل, تهران, انجمن آثار و مفاخر فرهنگى, 1380, 668ص, وزيرى.

مجموعه دو جلدى (كفايه المحصلين فى تبصره احكام الدين) كه به زبان عربى تدوين شده به مباحثى در باب فقه اختصاص دارد. اين مجموعه دو جلدى در اصل, شرح و تفسيرى است كه مدرس تبريزى بر كتاب تبصره المتعلمين فى احكام الدين علامه حلى نگاشته است. طلاب حوزه هاى علميه در مجموعه دوجلدى حاضر, اصول استنباط عقلى و تهذيب دلايل شرعى و ابوابى از فقه يعنى طهارت, نماز, قصاص و ديات را فرا مى گيرند. نگارنده شرح حاضر را با استناد به آيات قرآن كريم و روايات تدوين كرده است.

نظام اقتصادى اسلام: مبانى مكتبى
حسين ميرمعزى,چاپ اوّل, تهران, دانش و انديشه معاصر, 1380, 216ص, رقعى.

در نخستين بحث كتاب, مبانى مكتبى نظام اقتصادى سرمايه دارى ارزيابى شده و در بخش دوم پس از معرفى مبانى مكتبى نظام اقتصادى اسلام, مقايسه اى از آن با نظام سرمايه دارى صورت گرفته است. نويسنده در هر بخش مى كوشد تا سه مبحث را روشن نمايد: مفهوم مبناى هر يك از نظام هاى اقتصادى; دلايل آن به ويژه دلايلى كه بر مبناى فلسفى متكى است; بررسى آثار هريك از نظام هاى اقتصادى با توجه به اهداف پديرفته شده در آن. در بحث هاى مربوط به نظام اقتصادى اسلام به آيات و روايات و فتاواى حضرت امام خمينى(ره) استناد شده است.

اربع رسائل الكلاميه: المقاله التكليفيه والباقيات الصالحات للشهيد الاول
محمد بن مكى شهيد اول,چاپ اوّل, قم, بوستان كتاب قم, 1380, 328ص, وزيرى.

نوشتار حاضر, دو كتاب المقاله التكليفيه و رساله الباقيات الصالحات, تأليف محمد بن مكى شهيد اول را (734ـ 786ق) شرح و تفسير كرده است. موضوع هر دو كتاب در باب كلام شيعه اماميه است. هر دو كتاب و شرح و تفسير آن به زبان عربى است. در ابتداى كتاب مقدمه اى كوتاه درباره شهيد اول (زندگى, آثار و كرامات) و در پايان نيز چهار فهرست آيات, احاديث, مصادر تحقيق و موضوعات به چاپ رسيده است. برخى عناوين اين دو كتاب عبارتند از: ماهيت تكليف, آنچه متعلق به تكليف است, ترغيب, ترهيب, ماهيت تكليف و توابع آن, معناى سبحان الله, معنى الحمدلله, معنى لا اله الا الله و معنى الله اكبر. فلسفه و كلام
اسلام و اروپا: همزيستى يا خصومت؟
اينگمار كارلسون; مترجم: منصوره حسينى و داود وفايى,چاپ اوّل, تهران, مركز بازشناسى اسلام و ايران, 1380, 188ص, رقعى.

اينگمار كارلسون در كتاب حاضر مى كوشد تا با بيان پيشداورى هاى افسانه وارى كه درباره اسلام و مسلمانان در اروپا وجود دارد, ماهيت واقعى تهديدهايى كه ادعا مى شود زير پرچم سبز اسلام پنهان است, برملا سازد. او تأكيد مى كند كه تهديد بودن اسلام براى جهان غرب, كاملاً بستگى به نوع رفتار خود غربى ها دارد. وى در مقدمه كتاب آورده است: (در اين جا, سعى مى شود تا پيش فرض هايى كه از ديروز تا امروز درباره اسلام وجود داشته مورد بررسى قرار گيرد و عوامل گسترش بنيادگرايى اسلامى و تأثيرات سياسى امروز آن توضيح داده شود.) نظام سياسى و اقتصادى اسلام در دو بخش كتاب به طور خلاصه بيان شده و هم خوانى و عدم هم خوانى آن با دموكراسى و اقتصاد مدرن مورد بررسى قرار گرفته است. همچنين تطابق قرائت هاى قرآنى با اقتصاد مدرن و دموكراسى و نيز نقش اسلام در جمهورى هاى آسياى مركزى و ميزان تأثيرگذارى آن بر جنگ بوسنى از بخش هاى ديگر كتاب است. نتيجه اى كه از مطالعه اين كتاب حاصل مى شود اين است كه بنيادگرايى فزاينده در پى نبردى مقدس و براى حمله به غرب نيست. به علاوه رهبريت اسلامى كه توانايى سازماندهى چنين جنگى را داشته باشد نيز موجود نيست. چه, تضادها و خصومت هايى كه بين مذاهب گوناگون جهان اسلام چهره مى نمايد, به مراتب بيش از نفرتى است كه در ميان مسلمانان نسبت به غرب احساس مى شود.

آيين و انديشه در دام خودكامگى: سيرى در انديشه سياسى مسلمانان در فراز و فرود تمدن اسلامى
محمد خاتمى,چاپ اوّل, تهران, طرح نو, 1380, 462ص, رقعى.

نويسنده درباره اين كتاب تصريح نموده است: (اين كتاب عمدتاً درصدد تشريح و بيان انديشه سياسى مسلمانان طى حدود دوازده قرن است. اما تنظيم مطالب حول يك نظريه است كه دست كم به صورتى كه در اين كتاب آمده است در جاى ديگر نديده ام و آن نظر اين است كه بعد از دوران خلافت راشده, آنچه بر جهان سياست مسلمانان حاكم شد, چيزى جز تغلب يعنى بدترين صورت سياست نزد همه فيلسوفان مسلمان و غير مسلمان نبود. هرچند كه در عمل تغلب صورت سياست غالب در همه زمان ها و مكان هاى تاريخ و جغرافيايى بشرى بوده است و هم امروز نيز دست كم آنچه بر حيات بين المللى حاكم است به تسامح مى توان آن را صورتى از تغلب مذموم دانست.) به نظر نويسنده علةالعلل غلبه گونه اى صوفيگرى بر ذهن و ادب بسيارى از مسلمانان چيزى جز قدرت سياسى متكى بر درفش و دينار و دروغ نبوده است و گرفتار آمدن ايمان و انديشه در دام خودكامگى منشأ بسيارى از خسارت ها و فلاكت هاى مسلمانان شده است….

قرائت دين
حسين محمدى,چاپ اوّل, قم, ظفر, 1380, 304ص, رقعى.

كتاب, مشتمل بر مجموعه مقالاتى است كه در باب هرمنوتيك و قرائت هاى مختلف از دين نگارش يافته است. اين مقالات عمدتاً واكنش هايى است درباره پلوراليسم قرائى كه امروزه از طرف افراد متفاوتى در جامعه ما مطرح شده است. اين مقالات عمدتاً در نقد و ابطال نظريه تكثر قرائت دين نگاشته شده اند كه عناوين برخى از آن ها عبارتند از: تاريخچه يا آبشخور نظريه تكثر قرائت دين; مغالطه در نظريه تكثر قرائت دين; قرائت را معيارى بايد; قرائت جديد يا نفى احكام و عقايد دينى; قرائت دين و قرنطينه برهان; از تنوع اجتهاد به تكثر قرائت پل نزنيد و آنارشيسم هرمنوتيك.

يكتاپرستى, يا, فانوس رستگارى
مهدى پروا,چاپ اوّل, تهران, 1380, 264ص, رقعى.

در اين كتاب نخست مطالبى در باب شناخت خداوند به طبع رسيده, سپس ابعاد معنوى انسان تشريح شده و نقش عبادت و پرستش و اعتقاد به يگانگى خدا در تكامل بعد غير مادى انسان تبيين گرديده است. در ادامه به نمونه ها و مصداق هايى از گمراهان, فريبكاران, دنياپرستان, ياران نيمه راه, ناپايداران و قدرت پرستان در حوادث كربلا اشاره شده است. ديگر مباحث كتاب بدين قرار است: بهره ورى منابع انسانى; هدف دين; تزكيه روان و كشمكش.

مناظرات, ترجمه المراجعات
عبدالحسين شرف الدين; مترجم: حيدرقلى سردار كابلى; مقدمه: كيوان سميعى,چاپ اوّل, تهران, سايه, 1380, 532ص, وزيرى.

كتاب شامل مكاتباتى است كه ميان شرف الدين (يكى از علماى شيعه) و رئيس جامع الازهر علامه شيخ سليم بشرى, صورت گرفته است. موضوع نامه ها, بحث هاى عقيدتى و ايدئولوژيك ـ عمدتاً درباره امامت و خلافت پس از پيامبر(ص) و جانشينى على(ع) ـ است كه همواره باعث درگيرى و مناقشه, ميان دو فرقه بزرگ اسلام يعنى شيعه و سنى بوده است. در اين كتاب, شرف الدين با امضاى (ش) به نمايندگى از شيعه, و سليم بشرى با امضاى (س) به نمايندگى از اهل سنت, سخن گفته اند. در هر نامه سليم بشرى پرسش هايى در باب اعتقادات اهل تشيع ـ خصوصاً امامت و خلافت على(ع) ـ مطرح كرده كه شرف الدين با استناد به منابع فقهاى اهل سنت و دلايل عقلى به آن ها پاسخ داده است.

معاد يا بازگشت به سوى خدا
محمد شجاعى, تهران, انتشار,چاپ اوّل, 1380, 384ص, وزيرى.

در اين كتاب مقوله بازگشت انسان به سوى خداوند با استناد به آيات قرآن كريم, و روايات بازگو شده است. براى اين منظور, نخست دلايل اعتقاد به معاد از منظر قرآن بررسى مى شود, سپس دلايل عمومى معاد از ديدگاه فلاسفه و عرفا تبيين مى گردد. برخى مباحث كتاب بدين قرار است: مراتب وجود, سير و حركت آسمان ها و زمين به سوى معاد, معاد انسان, حركت روح و جسم انسان, بدن اخروى و احكام آن, لزوم تحول روح و جسم, تنزلات روح انسان, و عالم مجرد.

ومن الحوار اكتشفت الحقيقه (من بيروت كانت البدايه)
هشام آل قطيط,چاپ اوّل, 1380, 408ص, وزيرى.

كتاب, مشتمل بر مجموعه مباحثى است به زبان عربى كه در ارتباط با ولايت و خلافت پس از پيامبر(ص) نگارش يافته است. نگارنده با استناد به آيات قرآن, روايات, همچنين ديدگاه برخى علماى سنى (همچون فخر رازى, سيوطى, زمخشرى, ثعلبى, صحيح بخارى, صحيح مسلم, صحيح ابن جان, صحيح ترمذى, ابن داوود, مالك, حنبل, ابن هشام, طبرى, يعقوبى و…) مبحث خلافت خلفاى راشدين را بررسى كرده, سپس علل برترى حضرت على(ع) را بر خلفاى سه گانه و برخى كرامات و فضايل حضرت على(ع) را ذكر نموده است.

چشم اندازى به حكومت مهدى(عج)
نجم الدين طبسى,چاپ اوّل, قم, بوستان كتاب قم, 1380, 224ص, وزيرى.

در بخش نخست اين كتاب اوضاع نابسامان جهان پيش از ظهور امام(ع) ـ كه آكنده از جنگ و كشتار و ويرانى و قحطى, ظلم و ستم, ناامنى و تجاوز است ـ بررسى مى شود و طى آن, نگارنده نشان مى دهد كه مردم در آن هنگام از مرام ها, مكتب ها و حكومت هاى گوناگون مأيوس شده و در انتظار ظهور مصلحى به سر مى برند تا نجات بخش آنان باشد. در بخش دوم شرحى از چگونگى قيام و انقلاب حضرت مهدى(ع) به طبع مى رسد. در بخش پايانى كتاب نيز چگونگى اداره نظام حكومتى و شيوه زمامدارى آن حضرت پس از برقرارى صلح در جهان ذكر مى گردد.

سپيده اميد: كاوشى در مهدويت
حسين اسحاقى,چاپ اوّل, قم, بوستان كتاب قم, 1380, 192ص, رقعى.

در اين كتاب مطالبى درباره زندگى و امامت حضرت صاحب الزمان(ع) به اهتمام مركز پژوهش هاى اسلامى صدا و سيما فراهم آمده است. كتاب با اشاره به تولد آن حضرت و شرح زندگى ايشان تا دوران غيبت آغاز مى شود, سپس پيشينه اعتقاد به مهدويت در ساير اديان و ملل بررسى مى گردد. در پى آن, جايگاه امام زمان(ع) در قرآن كريم تبيين مى شود. در پايان كتاب نيز چند پرسش و پاسخ در باب زندگى, غيبت, طول عمر, نواب چهارگانه, زمان ظهور امام زمان(ع) و نظاير آن فراهم آمده است.

آينده اسلام و غرب: برخورد تمدن ها يا همزيستى مسالمت آميز
شيرين هانتر; مترجم: همايون مجد, چاپ اوّل, تهران, فرزان روز, 1380, 322ص, رقعى.

موضوع اصلى كتاب درباره روابط و مناسبات جهان اسلام و غرب است. نگارنده در اين كتاب عمدتاً با رد نظريه برخورد تمدن هاى ساموئل هنتينگتن, وضعيت سياسى جديد ميان اسلام و غرب را تشريح مى كند. علاوه بر آن, اين مباحث را نيز مطرح مى سازد: گسترش تجربه اسلامى, جنبش اسلام گرا و ريشه ها و ابعاد ضد غربى آن, ويژگى اسلام يا دگرگونى اجتماعى و سياسى; نقش اسلام در شكل گيرى سياست خارجى; ايران و عربستان سعودى. در ديباچه كتاب آمده است: شهرت نظريه برخورد تمدن ها به نوعى كلى گويى و اظهارنظرهاى فراگير درباره ماهيت روابط بين اسلام و غرب و نيز ابهام در تعريف اسلام و غرب, كه هر دو مفاهيم هم تمدنى و هم ژئوپليتيكى هستند, منجر شده است. از آن جا كه جهان واقعى كشورها يا گروه هايى از كشورها و نه تمدن ها, با يكديگر درگير مى شوند, مهم است كه نخست روشن شود مقصود از جهان اسلام و غرب چيست. آيا اسلام به معناى تمام كشورهايى است كه در آن ها اكثر مردم پيرو مذهب اسلام هستند يا كشورهايى كه نوع خاصى از دولت اسلامى بر آن ها حاكم است؟ اگر معناى مورد نظر تمام كشورهاى اسلامى را شامل مى شود, آن گاه برخورد بين اسلام و غرب غير واقعى و بسيار نامحتمل مى نمايد, زيرا مناسبات اكثر حكومت هاى اسلامى با كشورهاى عمده غربى ـ آمريكا و اروپاى غربى ـ خوب است.

اسلام و مدرنيته: پاسخ تنى چند از روشنفكران مسلمان
گردآورنده: جان كوپر, رونالد نتلر, محمد محمود; مترجم: سودابه كريمى, چاپ اوّل, تهران, وزارت امور خارجه, مؤسسه چاپ و انتشارات, 1380, 258ص, وزيرى.

مجموعه حاضر شامل مقاله هاى تنى چند از روشنفكران مسلمان درباره اسلام و سياست, فلسفه و اسلام, دنياگرايى و اسلام و علوم است كه با اين عناوين تدوين شده است: طبيعت, اغراق و دولت استعمارى; محدوده قداست; عالم اسلامى و رهبر دينى: شيخ محمد سعيد رمضان البوتى; تاريخ اسلامى, هويت اسلامى و اصلاح قوانين اسلامى; دومين رسالت اسلام و برنامه مدرنيستى محمود محمد طاها; نظرات محمد طالبى پيرامون اسلام و سياست; آيا خردورزى جديد مى تواند اعتقادات دينى نوينى را شكل دهد; اسلام, اروپا, غرب; صفات الهى در قرآن و برخى ابعاد شاعرانه آن.

قرآن و پلوراليزم
محمدحسن قدردان قراملكى,چاپ اوّل, تهران, دانش و انديشه معاصر, 1380, 220ص, رقعى.

مؤلف در اين نوشتار بر آن است نشان دهد كه از منظر قرآن و سنت نمى توان اديان ديگر را در عرض آيين مقدس اسلام قرار داد و همه آن ها را به يك اندازه حق انگاشت. اسلام مطلق در برابر خدا, تكثر اديان خواست خدا, استعمال صراط مستقيم به صورت نكره, توحيد و عمل صالح ملاك هدايت, تمجيد اهل كتاب و وعده ثواب و دورى از عذاب, تكثر شاهد در قيامت و جزيه اهل كتاب از جمله موضوعاتى است كه نويسنده با استناد به آيات قرآن و احاديث و روايات آن ها را بررسى و ارزيابى مى كند.

جنيد بغدادى (تاج العارفين) تحقيقى در زندگى و افكار و آثار
فريدالدين رادمهر,چاپ اوّل, تهران, روزنه, 1380, 432ص, وزيرى.

در كتاب حاضر, به تفصيل, زندگى و آثار جنيد بغدادى (ـ297ق) يكى از عرفا و صوفيان قرن سوم و چهارم هجرى شرح و بررسى شده است. نويسنده در ابتدا, ضمن مرورى بر اوضاع سياسى ـ اجتماعى قرن سوم, ويژگى هاى دينى, علمى و عرفانى اين قرن را بررسى مى كند. در بخش نخست كتاب با عنوان دوران زندگى جنيد, موضوعاتى چون: زندگى, تدين, معاشران, تصوف, تعليم و تعلم, و آثار جنيد مطرح شده است. مطالب بخش دوم مربوط به نظريات و اعتقادات جنيد در باب صحو و سكر, معرفت الله, طريق الى الله ولايت, رياضت در شريعت, و تصوف است. بخش سوم به شرح و توضيح آثار و نوشته هاى جنيد اختصاص يافته است. قرآن و تفسير
قصه هاى قرآن: برگرفته از تفسير نمونه
ناصر مكارم شيرازى [و ديگران]; تدوين: حسين حسينى,چاپ اوّل, تهران, دارالكتب الاسلاميه, 1380, 726ص, وزيرى.

در بخش نخست اين كتاب داستان ها و حكايت هاى پندآموز از زندگى پيامبران الهى با استناد به آيات و قصص قرآن فراهم آمده كه از آن جمله است: داستان حضرت آدم(ع), حضرت نوح(ع), حضرت هود(ع), حضرت موسى(ع) و حضرت عيسى(ع). بخش دوم مشتمل بر داستان ها و حكايت هايى از اصحاب, اقوام و افراد ديگر است كه در قرآن از آن ها سخنى به ميان آمده است; مانند اصحاب كهف, اصحاب اخدود, اصحاف فيل, قوم سبا و لقمان. در بخش پايانى نيز با استناد به آياتى از قرآن كريم شرحى از رخدادهاى صدر اسلام به دست داده شده, از جمله رخدادهاى آغاز وحى, هجرت پيامبر(ص), تغيير قبله, جنگ بدر, جنگ احد, صلح حديبيه, فتح مكه, جنگ تبوك و مباهله.

متن و ترجمه تفسير شريف بيان السعاده فى مقامات العباده
سلطان محمد بن حيدر سلطانعلى شاه; مترجم: محمدآقا رضاخانى, حشتمت الله رياضى; ويراستار: حبيب الله پاك گوهر, عزيزالله قائمى,چاپ اوّل, تهران, محسن, 1380, 434ص, وزيرى.

ششمين جلد از مجموعه (بيان السعاده فى مقامات العباده) نوشته محمد گنابادى بيدختى (سلطانعلى شاه) به تفسير سوره هاى يونس و توبه اختصاص يافته است. مؤلف در اين تفسير با توجه به جنبه هاى صرف, نحو و اشتقاق كلمات, نيز با استناد به ساير آيات قرآن كريم و روايات ائمه معصومان(ع), همچنين استدلالات كلامى به تفسير اين دو سوره اهتمام كرده است. تأكيد و توجه نگارنده عمدتاً به جنبه هاى عرفانى تفسير معطوف بوده است. ذيل هر يك از آيات قرآن كريم ابتدا ترجمه فارسى, سپس شرح و تفسير آن به زبان فارسى آمده است. تاريخ و شرح حال
شريعتى, متفكر فردا
هاشم آقاجرى,چاپ اوّل, تهران, ذكر, 1380, 172ص, رقعى.

(شريعتى متفكر فردا) مجموعه مقالاتى است از سيد هاشم آقاجرى درباره جايگاه شريعتى در گفتمان دموكراسى و جامعه مدنى كه از آن به منزله گفتمان غالب روشنفكرى دينى امروز و فرداى ايران اسلامى ياد مى شود. به زعم وى: در انديشه دكتر على شريعتى, نه تنها ايدئولوژى تعارضى با آزادى و عقل ندارد; بلكه شعار معروف دكتر شريعتى, عرفان, آزادى و برابرى بود. اما چيزى كه هست, شريعتى اولاً دموكراسى را به مثابه يك ايدئولوژى تلقى نمى كرد; بلكه به دموكراسى به عنوان يك نظام سياسى مى نگريست. ثانياً علاوه بر رد نظام هاى سياسى توتاليتر, به نقد نظام سياسى دموكراسى هم پرداخت و به گمان من, افرادى كه مى پندارند ايدئولوژى دكتر شريعتى ضد آزادى و دموكراسى است, به دليل آن است كه به موضع او توجه نكرده اند. اگر دكتر شريعتى, دموكراسى را در قرائت ليبرال بورژوايى آن نقد كرده است, بايد توجه كنيم كه اين نقد از موضع مادون مدرن نيست, بلكه نقادى ليبرال دموكراسى, از موضع فرامدرن است. عناوين برخى از مقالات عبارتند از: دين و ايدئولوژى; شريعتى و ايدئولوژى; دكتر شريعتى از توتاليتاريانيسم دفاع نمى كند; رجوع مستقيم به دين در انديشه هاى شريعتى; شريعتى: نظريه پرداز فرامدرن; شريعتى: مدافع دموكراسى و دين و دموكراسى در انديشه هاى دكتر شريعتى.

وعاظ السلاطين: راى صريح فى تاريخ الفكر الاسلامى فى ضوء المنطق الحديث
على وردى,چاپ اوّل, تهران, صادق, 1380, 272ص, وزيرى.

كتاب حاضر, مجموعه سخنرانى ها و مطالب على الوردى است كه در خصوص تاريخ اسلام و موعظه ايراد شده است. وى در اين كتاب ابتدا مطالب احكام و پند و اندرزهايى در باب خودسازى و نفس, ازدواج, شور و مشورت, شهيد و شهادت بيان داشته, سپس برخى نكات تاريخى و سياسى درباره قريش, عبدالله بن سبا, شيعه و سنى, على بن ابى طالب, و شعر در قريش را توضيح داده است.

ربيع بن خثيم, يا, تذكره خواجه ربيع مشهد
محمدمهدى فقيه محمد جلالى,چاپ اوّل, تهران, مرشد, 1380, 172ص, رقعى.

در نوشتار حاضر نخست به نسب و طايف, خواجه ربيع اشاره شده, سپس مقام علمى وى همراه شرحى از زندگى وى فراهم آمده آن گاه كلمات قصار, مواعظ, نصايح و دعاهايى از خواجه ربيع به طبع رسيده است. در پايان حكايت هايى در ارتباط با خواجه ربيع آورده شده است.

معرفت شناسى حضرت فاطمه زهرا(ع)
تهيه و تنظيم: مركز امور مشاركت زنان ـ رياست جمهورى,چاپ اوّل, تهران, برگ زيتون, 1380, 124ص, رقعى.

كتاب حاضر سومين مجلد از مجموعه مقالات و سخنرانى هاى ارائه شده در ايام ولادت حضرت صديقه طاهره(س) در سال 1379 است كه با عنوان معرفت شناسى حضرت فاطمه زهرا(س) به چاپ رسيده است. در اين مجموعه, ضمن مرورى كوتاه بر زندگى حضرت فاطمه(س); سيره اخلاقى و تربيتى, كرامات و فضايل, و فعاليت هاى سياسى آن حضرت بازگو مى شود. عناوين مقالات بدين قرار است: با فاطمه زهرا(س) تجربه دينى و بر مدار آن الگوى علم الاجتماعى مديريت فرآيند تغيير; با فاطمه زهرا(س) در انديشه تعالى روان شناختى خود; فرانياز و فرا انگيزش در نيايش بانو(س) ركن اصيل مكتب تربيتى سنت فاطمه(س); تجلى گه نور; فدك آغاز قيام و مبارزه زهرا(س) بود و….

خاطرات حضرت آيةاللّه احمدى ميانجى
به اهتمام: عبدالرحيم اباذرى,چاپ اوّل, تهران, مركز اسناد انقلاب اسلامى, 1380, 356ص, وزيرى.

در ابتداى كتاب شرح حال مختصرى از زندگانى آيةاللّه احمدى ميانجى ذكر گرديده و سپس از فعاليت هاى علمى و مذهبى ايشان سخن به ميان آمده است. مطالب اصلى كتاب شامل خاطرات آيةاللّه احمدى درباره وقايع و رخدادهاى انقلاب اسلامى ايران است كه اين موضوعات را دربردارد: كشف حجاب, تبعيد علما توسط رضاخان; نهضت ملى شدن نفت; حماسه فدائيان اسلام; آغاز نهضت امام خمينى(ره); انجمن هاى ايالتى و ولايتى; كشتار فيضيه; اعدام حسنعلى منصور; چاپ قرآن توسط شاه; مطهرى و دكتر شريعتى; فرار شاه از ايران و….

مبانى نهضت احياى فكر دينى
محمدجواد صاحبى,چاپ اوّل, قم, بوستان كتاب قم, 1380, 402ص, وزيرى.

نگارنده در كتاب, در پنج بخش, مبانى و مراحل شكل گيرى نهضت هاى احياى فكر دينى را بررسى و تحليل كرده است. برآمدن تمدن غربى و فرود تمدن شرقى و به خصوص اسلامى, فرزانگان مسلمان را بر آن داشت كه به بازيابى هويت دينى و ملى خويش بپردازند. از اين رو, هسته هاى اصلى نهضت هاى اصلاح طلبى با هم يكسان نبودند, اما در بسيارى از رويكردها و اهداف با هم مشترك بودند. لذا مى توان همه آن ها را نهضت تجديد حيات اسلام ناميد. اين نهضت وجوه مشتركى با نهضت اصلاح طلبى اروپا داشت و از تجربيات تاريخى آن متأثر بود, ولى در مبادى و غايات با آن متفاوت بود. اصلاح انديشه دينى, نقطه مشترك و محور اصلاح اجتماعى بود, اما رهبران و نخبگان آن دو نهضت, تلقى يكسانى از اصلاح دينى ندارند; زيرا در شرق مسلمان, دين مفهوم ديگرى داشت. اصلاح طلبان مسلمان, اصلاح جامعه را در گرو احياى فكر دينى مى دانستند و نهضت احياى فكر دينى عبارت بود از: بازخوانى معارف دينى, پالودن آن ها از خرافات و رسوبات ذهنى, و در نهايت, تفسير آموزه هاى مذهبى, مطابق با شرايط و مقتضيات زمان و مكان. كتاب حاضر در پنج فصل تدوين شده است: احياى انديشه توحيدى, احياى انديشه حكومت دينى, احياى انديشه آزادى, احياى انديشه اتحاد دينى و احياى نهضت علمى و تمدن دينى.

انوار پراكنده: بررسى تاريخ و زندگانى امامزادگان قم
محمدمهدى فقيه محمدى جلالى,چاپ اوّل, تهران, مرشد, 1380, 612ص, وزيرى.

در اين كتاب پس از اطلاعاتى درباره ويژگى هاى تاريخى, فرهنگى و جغرافياى شهر قم, علل پراكندگى سادات در ممالك اسلامى بيان شده است. در 22 فصل كتاب 22تن از سادات و امام زاده هاى شهر قم به خوانندگان معرفى شده است. اطلاعاتى كه درباره هر امام زاده آمده, از اين قرار است: مشخصات, علل وارد شدن به شهر قم, فعاليت هاى مذهبى و اجتماعى, ويژگى هاى اخلاقى و ذكر حالات ايشان, تصاويرى از بقعه, و زيارت نامه. امام زاده هاى معرفى شده از اين قرارند: حضرت معصومه, امام زاده على بن جعفر, امام زاده شاه ابراهيم, امام زاده احمد بن قاسم, امام زاده سلطان محمد شريف, امام زاده ناصرالدين, حمزه ابن امام موسى كاظم, ابواحمد موسى, چهل اختران, زيد شاه اسماعيل, شاه سيد على, ابواحمد بن محمد حنفيه, چهار امام زاده معروف به امام زاده ملاآقا بابا, شاهزاده حارث بن احمد (امام زاده خاكفرج), امام زاده صفورا, ابراهيم (بخشى), شاه جعفر موسوى, سيد عبدالله (قلعه صدرى), سيد جمال الدين, سيد معصوم, و على موسى الرضا.

مادر خوبى داشتيم! سرگذشت مادرم زهرا(ع) از قبل از ولادت تا بعد شهادت
ز. ام مهدى,چاپ اوّل, قم, دليل, 1380, 168ص, رقعى.

اين كتاب با مطالبى در باب ولادت حضرت فاطمه زهرا(ع) آغاز شده, سپس شرح ازدواج آن حضرت درج گرديده, آن گاه فراز و نشيب هاى زندگانى حضرت فاطمه زهرا(س) با اين موضوعات بازگو شده است: فاجعه بزرگ سقيفه; دستور ابوبكر براى حمله و آتش زدن خانه; تحولات فدك; خطاب حضرت به مهاجرين و انصار; غصب خلافت و وداع با جنازه مادر. كتاب با احاديثى درباره فاطمه زهرا(س) به پايان مى رسد.

شاردن و ايران: تحليلى از اوضاع ايران در قرن هفدهم ميلادى
ديريك وان در كرويس; مترجم: حمزه اخوان تقوى,چاپ اوّل, تهران, فرزان روز, 1380, 530ص, وزيرى.

كتاب حاضر ترجمه زندگى نامه مستند شاردن به ويژه مسافرت هاى پرماجراى اوست كه بخش اعظم آن به ايران و ايرانيان اختصاص دارد و طى آن از دلبستگى شاردن به ايران سخن مى رود. مؤلف كتاب مانند شاردن دوبار به ايران سفر كرده و در سفر دوم همان مسيرى را مى پيمايد كه سال ها پيش شاردن طى نموده است. اين كتاب در عين حال شرح و تحليلى از اوضاع و احوال برخى از كشورهاى اروپايى است مانند فرانسه و انگليس و هلند و اسپانيا در آن زمان, همچنين وضعيت دولت هاى ايران و عثمانى در عهد صفويان.

روشنفكران آذرى و هويت ملى و قمى
على مرشدى زاد,چاپ اوّل, تهران,نشر مركز, 1380, 372ص, رقعى.

پديده قوميت و شكل گيرى هويت ها و خرده فرهنگ هايى در درون هويت ملى در بسيارى از كشورهاى جهان مسئله سياسى و اجتماعى مهمى است. پژوهش حاضر نيز به بخشى از موضوع قوميت در ايران ـ مشخصاً آذرى ها ـ اختصاص مى يابد. در كتاب پس از بحث نظرى درباره مفهوم قوميت و شرحى فشرده از پيشينه تاريخى آذربايجان, نقش روشنفكران و نخبگان آذرى در شكل دادن به هويت قومى و گرايش ها و حركت هاى سياسى و اجتماعى بررسى شده خاطرنشان مى گردد كه نحوه نگرش روشنفكران آذرى به مسائل قومى از آغاز سلطنت رضاشاه تاكنون تحولات و دگرگونى هايى چند از سر گذرانده است.

سرزمين يادها و نشانه ها
محمد فرقانى,چاپ اوّل, تهران, مشعر, 1380, 192ص, پالتويى.

اين كتاب حاوى مطالب و راهنمايى هايى است براى آشنايى و آگاهى زائران خانه خدا با سرگذشت تاريخى و بناهاى مختلف مكه و مدينه كه از سه بخش تشكيل شده است. پيش گفتار درباره اهميت و فضيلت حج, احكام تقليد, احكام خمس و تطهير اخوان, آداب سفر حج و تذكرات عمومى است. بخش اول كتاب به مكه اختصاص دارد. در اين بخش از سرگذشت حضرت ابراهيم(ع), اجداد پيامبر, نامگذارى كعبه, چند رويداد مهم تاريخى در مكه, محدوده حرم, فضيلت حرم, تاريخ مسجدالحرام و فضيلت آن سخن به ميان آمده است. در ادامه اين بخش قسمت هاى مختلف كعبه و مسجدالحرام معرفى مى شود كه عبارتند از: اركان كعبه, حجرالاسود, درِ كعبه, مُستجار, ركن يمانى, ناودان كعبه, پرده كعبه, ملتزم, مقام ابراهيم, حجر اسماعيل, چاه زمزم, صفا و مروه, شعب ابى طالب, دارالندوه, كوه ابوقبيس, مسجد جن, غار حرا, غار ثور, احرام مزار شهداى فخ, عرفات, منا, رمى جمرات, قربانى. بخش دوم كتاب حاوى اطلاعاتى است درباره مدينه كه با سابقه تاريخى و رويدادهاى مهم آن آغاز مى شود و با معرفى آثار و بناهاى اصلى شهر ادامه مى يابد. مهم ترين مواضع و اماكن مدينه عبارتند از: مسجد النبى, خانه حضرت فاطمه(س), روضةالنبى, منبر پيامبر, ايوان صفه, قبرستان بقيع, بيت الاحزان, مسجد غمامه, مسجد مباهله, كوه احد, مساجد متعدد مدينه, بدر, خيبر, فدك, ربذه, غدير خم. بخش سوم و پايانى كتاب شامل مناسبت هاى ايام حج است كه عبارتند از: دحو الارض, شهادت امام جواد(ع), دهه اول ذى حجه, شهادت امام باقر(ع), شب و روز عرفه, شب و روز عيد قربان, ولادت امام هادى(ع), عيد غدير, روز مباهله, بيست و پنجم ماه ذى حجه.

الفتوح
محمد بن على ابن اعثم كوفى; مترجم: محمد بن احمد مستوفى هروى; مصحح: غلامرضا طباطبايى مجد,چاپ اوّل, تهران, شركت انتشارات علمى و فرهنگى, 1380, 1142ص, وزيرى.

كتاب (الفتوح) يا (ترجمه تاريخ اعثم كوفى) تأليف ابومحمد احمد بن على اعثم كوفى الكندى (متوفى 314ق/ 926م) يكى از معتبرترين متون تاريخ اسلام به شمار مى آيد. اصل كتاب به زبان عربى در اوايل قرن چهارم هجرى نوشته شده, سپس محمد بن احمد مستوفى هروى (از محققان قرن ششم هجرى قمرى) آن را به فارسى برگردانده است. ارزش كار ابن اعثم در تأليف اين كتاب در آن است كه وى علاوه بر روايت اقوال مورخان و محدثان ثقه ـ از جمله مداينى, واقدى, ابومخنف و ابن كلبى ـ تمامى شنيده ها و دريافت هاى خويش را در قالب روايت تاريخى به ترتيب سنوات ذكر كرده است. در نتيجه, جريانات تاريخى دوران بعد از رحلت حضرت رسول(ص) به صورتى يكنواخت در اختيار خواننده قرار گرفته است. تصحيح حاضر حاصل بررسى 9 نسخه خطى از كتاب الفتوح است. مصحح كتاب علاوه بر توضيحى درباره اهميت و ارزش اثر, احوال و زندگى و آثار ابن اعثم نيز مترجم يا مترجمان كتاب را معرفى مى كند, از ارزش ادبى كتاب سخن مى راند, به نسخ خطى مورد مقابله در تصحيح, روش تصحيح اشاره مى نمايد; همچنين در بخش توضيحات و تعليقات, مكان ها واشخاص و نكات تاريخى و مذهبى مطرح شده در متن را به اختصار شرح مى دهد. تصحيح حاضر در شش فصل با اين عناوين تدوين شده است: دوران خلافت ابوبكر بن ابى قحافه; دوران خلافت عمر بن خطاب; دوران خلافت عثمان بن عفان; دوران خلافت على بن ابى طالب(ع); امام حسن(ع), معاويه, صلح; امام حسين(ع), يزيد, قيام. لازم به توضيح است كه ابن اعثم, محدث, شاعر و مورخ شيعى بزرگ قرن سوم و چهارم هجرى است.

نقش قبايل يمنى در حمايت از اهل البيت(ع) (قرن اول هجرى)
اصغر منتظرالقائم,چاپ اوّل, قم, بوستان كتاب ق,, 1380, 408ص, وزيرى.

كتاب حاضر تحقيقى است درباره چگونگى گرايش قبايل يمنى به تشيع و حمايت آن ها از اهل بيت(ع) كه طى آن, نقش ايشان در تحكيم و گسترش قيام هاى شيعه تبيين شده است. نويسنده در اين تحقيق كوشيده است به پرسش هاى ذيل پاسخ دهد: قبايل يمنى چگونه به اسلام رو آوردند و تفاوت گروش و نگرش آن ها به اسلام چه بوده است؟ گرايش يمنى ها به تشيع از چه زمانى آغاز و تحت تأثير چه عواملى بوده است؟ آيا تشيع يمنى ها تحت تأثير نظام حكومت هاى باستانى عربستان جنوبى بوده است؟

پلى بر گذشته (تأملى در بنيان تاريخ ايران): برآمدن اسلام, بخش دوم: بررسى اسناد سياسى
ناصر پورپيرار,چاپ اوّل, تهران, كارنگ, 1380, 312ص, رقعى.

نويسنده, اين كتاب را به زعم خود با هدف روشن ساختن توطئه اى برنامه ريزى شده به منظور تحريف بنيان تاريخ ايران به رشته تحرير درآورده است. كتاب حاضر تلاش مى كند با بررسى برخى متون و تحقيقات و رويدادهاى تاريخى, پيشينه تاريخى قبل از اسلام ايران را انكار و تاريخ و تمدن عرب و اسلام را مبنايى براى تاريخ ايران مطرح نمايد. از اين رو, او ضمن كذب و مغلوط و توطئه آميز و جعلى خواندن بسيارى از متون و گزارش ها و تحليل هاى تاريخى رويدادهاى ايران در قرون نخستين اسلامى, به آن منابع و گزارش ها از نظرگاهى ديگر توجه مى كند و به نتايجى متفاوت دست مى يابد. نويسنده بر اين باور است كه توطئه اى دقيق و هولناك در كار بوده كه روشنفكران و انديشمندان ايران را به سوى عرب و اسلام ستيزى سوق دهد. وى ضمن تكرار اين ادعا در صفحات متعدد كتاب, سعى كرده با بررسى شواهد تاريخى با ديدگاه خاص خويش, ريشه هاى اين توطئه را شناسايى و چشم انداز نوينى به حضور عنصر عرب و اسلام در تاريخ ايران نشان دهد. كتاب از شش بخش تشكيل شده است. نويسنده در فصل اول از كتاب اطلس تاريخ اسلام اثر حسين مونس تجليل نموده و بر انتقادات مطرح شده به جنبه هاى افراطى عرب گرايى و اشكالات تاريخى كتاب كه از سوى مترجم و ويراستار در مقدمه آن كتاب آمده, ايراد وارد نموده و منتقدان كتاب را به عجم گرايى افراطى متهم مى سازد. نويسنده در فصل دوم با نقل مطالبى از متون تاريخ سعى مى كند نشان دهد كه تمام اسناد و متون و گزارش هاى تاريخى تا پايان قرن سوم هجرى, مغشوش و ساختگى و با هدف نشان دادن خشونت و چهره منفى اعراب و به طور كلى عرب ستزى شكل گرفته است: از جمله خبر به خون كشيدن مردم جرجان توسط يزيد بن مهلب كه به نظر مؤلف خبرى مجعول است. وى معتقد است اصولاً تا ميانه قرن سوم اصلا خط و كتابت و نگارش عربى رواج نداشته و شكل نگرفته بوده است. مؤلف در فصل سوم با عنوان پس از پيامبر چنين اظهار مى دارد حال كه به دليل فقدان خط و نوشتار تا حدود 250هـ.ق بر هيچ نقل و روايتى اعتماد نيست. بنابراين براى بررسى تاريخ صدر اسلام بايد فقط به قرآن و چند نامه پيامبر(ص) متكى بود; نويسنده سپس به تدوين و شناخت تاريخ اسلام پس از پيامبر براساس متون مورد نظر خود اشاره كرده بر همان اساس, دوره هاى اموى و عباسى را بررسى مى كند و عمدتاً از سياست هاى عرب گرايى آن ها تمجيد كرده و آخر سر به قيام ابو
مسلم رسيده و جواد او را انكار كرده, مى نويسد: ساخت افسانه ابومسلم, انتقال و انتساب نيروى عمل كننده ضد اموى به ايرانيان و گماردن آن ها در كار مخالفت با عرب و اسلام است. اگر نمى توان حضور ابومسلم خراسانى را در تاريخ ثابت كرد, پس تكليف ديگر اجزاى اين به اصطلاح جنبش مقاومت ايرانيان, خود به خود معلوم است.

دين و دولت عهد ساسانى و چند مقاله ديگر
شيرين (اسلامى ندوشن) بيانى,چاپ اوّل, تهران, جامى, 1380, 228ص, رقعى.

كتاب حاضر مجموعه مقالاتى از دكتر شيرين بيانى است كه پيش از اين در نشريات يا گردهمايى هاى مختلف ارائه شده است. عناوين مقالات بدين قرار است: نظرى گذرا بر دين و دولت در عهد ساسانى; نگاهى به وضع زن در ايران باستان; دو سردار چنگيز و گشايش ايران; مولانا جلال الدين و راز آفرينش; فرقه قلندريه در عهد ايلخانى; زندگى بايسته در بوستان كه خلاصه اى از آن تحت عنوان هويت ايرانى از ديدگاه سعدى در بوستان در سمينار هويت ايرانى در پايان قرن بيستم در دانشگاه لندن (فروردين 77) عرضه شده است. شيراز به روايت ابن بطوطه; پيوند ادبيات با تاريخ در ايران و باباطاهر عريان از اقطاب فرقه قلندريه.

شبنم سرخ: مرورى بر زندگى و مبارزات روحانى شهيد سيد مجتبى نواب صفوى(ره)
محمدحسين فكور,چاپ اوّل, قم, بوستان كتاب قم, 1380, 88ص, رقعى.

كتاب داستان واره اى از زندگينامه شهيد سيد مجتبى نواب صفوى كه توسط نويسنده اى نوجوان نوشته شده است. سال شمار زندگى شهيد نواب صفوى بدين قرار است: سال 1305: تولد در تهران, سال 1311: زندانى شدن پدرشان توسط رضاشاه, سال 1314: درگذشت پدر شهيد, سال 1317: شروع به تحصيل در مدرسه صنعتى آلمانى ها در (ع) سال 1320: آغاز تحصيل در حوزه هاى علميه, سال 1321: استخدام در شركت نفت در آبادان, سپس رفتن به حوزه علميه نجف, سال 1324: بازگشت به ايران و اقدام به ترور ناموفق احمد كسروى, تابستان سال 1324: برپا كردن گروه مسلحانه فدايين اسلام, اواخر سال 1324: ترور احمد كسروى توسط گروه فداييان اسلام, سال 1328: ترور عبدالحسين هژير ـ وزير دربار شاه ـ توسط فداييان اسلام, سال 1329: ترور تيمسار رزم آرا ـ نخست وزير وقت ـ توسط اين گروه, سال 1330: زندانى شدن شهيد به مدت 20 ماه پس از روى كار آمدن دكتر مصدق, سال 1334: به دنبال ترور ناموفق حسين علاء ـ نخست وزير وقت ـ شهيد نواب صفوى و جمعى از اعضاى گروه فداييان اسلام دستگير شدند و به رأى دادگاه حكومت شاهنشاهى همراه سه نفر از يارانش, در سن 32 سالگى به شهادت رسيد.

بازشناسى يك انديشه: يادنامه بيستمين سالگرد شهادت آيةاللّه دكتر بهشتى
تهيه و تنظيم: بنياد نشر آثار و انديشه هاى شهيد آيةاللّه دكتر بهشتى,چاپ اوّل, تهران, بقعه, اصفهان, انجمن آثار و مفاخر فرهنگى استان اصفهان, 1380, 288ص, وزيرى.

مجموعه حاضر كه به مناسبت گراميداشت بيستمين سالگرد شهادت آيةاللّه دكتر بهشتى تهيه شده از پنج بخش تشكيل گرديده است. بخش اول گفت وگويى است با دكتر بهشتى درباره زندگى ايشان. در اين بخش همچنين سخنرانى دكتر بهشتى در خرداد 1349 در حسينيه ارشاد درج گرديده كه گزارشى است از فعاليت هاى مركز اسلامى هامبورگ در زمان مديريت ايشان (49ـ1344). بخش دوم شامل معرفى دو طرح علمى و تحقيقاتى است كه توسط دكتر بهشتى تدوين شده است. اولين طرح با هدف برنامه ريزى سازمان يافته و دراز مدت به منظور پرورش مبلغان كارآمد براى اعزام به كشورهاى ديگر تهيه شده بود. طرح دوم با هدف پژوهشى گسترده به منظور بازشناسى و بازانديشى در منابع انديشه اسلامى تدوين شده است. سومين بخش مشتمل است بر سه نوشتار درباره ابعاد گوناگون انديشه دكتر بهشتى به قلم سيد عليرضا حسينى بهشتى, حجت الاسلام محمد سروش محلاتى و حجت الاسلام سيد جواد ورعى. در بخش چهارم نيز هشت مقاله در معرفى و نقد و بررسى برخى از آثار منتشر شده دكتر بهشتى آمده است. بخش پنجم كتاب شناسى آثارى است كه از دكتر بهشتى منتشر شده يا درباره ايشان به طبع رسيده است. اين بخش شامل كتاب ها, جزوه ها, سخنرانى ها و مقالات, مصاحبه ها و اشعار است. كتاب با فهرست اعلام به پايان مى رسد.

درس هايى از انقلاب
على صفايى حائرى,چاپ اوّل, قم, هجرت, 1380, 520ص, وزيرى.

كتاب حاضر مجموعه اى است از مباحث نظرى بر پايه ديدگاه ها و استدلال هاى دينى و اعتقادى, درباره انقلاب و قيام و جهاد كه با هدف تحليل و تشريح علل و زمينه هاى انقلاب اسلامى از منظرى دينى فراهم آمده است. شيوه طرح مباحث به اين ترتيب است كه ابتدا يك موضوع جزيى و موضوعات وابسته به آن زير عناوين برجسته مطرح شده و در پايان هر مبحث, خلاصه آن نيز درج گرديده است. تعدادى از مباحث موضوعات كتاب عبارتند از: انقلاب, انقلاب اسلامى, آرمان انقلاب, شكل انقلاب, انقلاب فرهنگى, بينش تاريخى, بينش طبقاتى, بينش سياسى, طبقات اجتماعى, راه انبيا, مفهوم تقيه, اهداف تقيه, ابعاد و ضرورت تقيه, شرايط و مقدار و حدود تقيه, مفهوم جهاد و قيام, انواع جهاد, اهداف جهاد, موانع قيام, صفات مجاهدين, شهادت, اسارت و جراحت, صلح و پيمان, شكست و پيروزى و مشكلات و پيامدها. مؤلف هر يك از مباحث را در قالب درس مطرح ساخته سعى دارد با تشريح مفاهيم و مبانى مربوط به انقلاب به تدريج مفهوم تقيه, جهاد و قيام را از منظر دينى و اعتقادى جايگزين آن سازد و چگونگى انقلاب اسلامى را براساس آن تجزيه و تحليل نمايد.

رقابت ها و چالش هاى سياسى در ايران امروز
مجموعه مقالات منتشر شده, وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى,چاپ اوّل, تهران, سازمان چاپ و انتشارات, 1380, 356ص, وزيرى.

كتاب حاضر مجموعه مقالاتى است از صاحب نظران مسائل سياسى و اجتماعى امروز ايران كه موضوع اصلى و محورى مقالات, رقابت سياسى در ايران امروز است. عناوين مقالات و اسامى نويسندگان آن ها بدين قرار است: رفتار انتخاباتى نخبگان و شكاف هاى قومى; تعامل نخبگان و سياست هاى دولتى; رقابت سياسى در چارچوب; رقابت و ثبات سياسى; درآمدى بر جامعه شناسى وفاق و اجماع; تجربه رقابت سياسى در ميان ما ايرانيان; ملاحظات حقوقى در رقابت هاى سياسى; بررسى جامعه شناختى وفاق و شقاق از مشروطيت تا جمهوريت; دولت, بحران مشروعيت و رقابت هاى سياسى; پتانسيل هاى منازعه و الزام هاى رقابت سياسى در ايران; درباره جدايى ها و درگيرى هاى سياسى موجود و بازتاب آن.

فرهنگ جغرافيايى شهرستان هاى كشور: شهرستان همدان
تهيه كننده: سازمان جغرافيايى نيروهاى مسلح,چاپ اوّل, تهران, سازمان جغرافيايى نيروهاى مسلح, 1380, 306ص, وزيرى.

در اين كتاب اطلاعاتى در باب جنبه ها و ويژگى هاى مختلف جغرافيايى شهرستان همدان به طبع رسيده است. كتاب در پنج بخش و هجده فصل سامان يافته كه عناوين بخش هاى آن بدين قرار است: موقعيت جغرافيايى, جغرافياى طبيعى, جغرافياى زيستى, جغرافياى انسانى و جغرافياى اقتصادى. عناوين فصل هاى كتاب عبارتند از: كليات (موقعيت, حدود, وسعت, موقعيت سياسى و ژئوپلتيكى و تقسيمات كشورى و ادارى استان و شهرستان همدان); زمين شناسى; ناهموارى ها و عوارض طبيعى; آب و هوا; منابع آب; خاك شناسى; پوشش گياهى; زندگى جانورى; ويژگى هاى جمعيتى; ويژگى هاى تاريخى; امكانات ادارى, خدماتى و زيربنايى; امكانات آموزشى; امكانات بهداشتى و درمانى; جاذبه هاى تاريخى, فرهنگى و توريستى; كشاورزى و منابع طبيعى; دام و طيور; صنايع و معادن; بازرگانى و حمل و نقل. كتاب با جدول هاى امارى, نمودارها و نقشه هاى متعدد, همچنين عكس هاى رنگى از بناها و اماكن ديدنى همدان همراه است. صفحات پايانى به فهرست منابع اختصاص دارد.

تاريخ بافق: سيماى تاريخى شهرستان بافق
رضا كارگران بافقى,چاپ اوّل, يزد, نيكو روش, 1380, 376ص, وزيرى.

كتاب تحقيقى است درباره تاريخ شهرستان بافق در استان يزد كه بخشى از آن به معرفى مشاهير, هنرمندان و انديشمندان اين شهر اختصاص دارد. كتاب با كلياتى درباره اوضاع جغرافيايى و طبيعى, آب و هوا, دامپرورى و پوشش گياهى, تقسيمات كشورى و جمعيت اين شهرستان آغاز مى شود. سپس مباحث اصلى كتاب ذيل شش فصل با اين عناوين فراهم مى آيد: بافق از ديدگاه مورّخان و جهانگردان; پيدايش بافق و سكونت مردم در آن; بافق در معرض مهاجمين و آمادگى آن ها در مقابله با آن ها; شرح مقاومت دليرمردان بافقى و شركت آن ها در نبردهاى ملّى ايران از دوره صفوى به بعد; بافق در عصر تغيير و تحولات اجتماعى و اقتصادى و صنعتى به شيوه نوين; تاريخ فرهنگ و ادب در شهرستان بافق. كتاب با فهرست منابع و عكس هاى رنگى از آثار و بناهاى ديدنى و تاريخى و مذهبى, نيز جلوه هاى مختلف و مشاهير شهر بافق به پايان مى رسد.

شيراز يادگار گذشتگان
محمدكريم خرمايى; مقدمه: محمدحسين همافر; مترجم: رضا پرهيزگار,چاپ اوّل, شيراز, تخت جمشيد, 1380, 186ص, وزيرى.

در اين كتاب, نقاط ديدنى و آثار باستانى شهر شيراز به گونه مصور معرفى شده است. مطالب كتاب در ده فصل با اين عناوين سامان يافته است: كليات (موقعيت جغرافيايى, تقسيمات سياسى, پيشينه تاريخى, بافت قديم شهر, مجموعه هاى ورزشى, القاب و عناوين شيراز); آثار تاريخى و غير مذهبى (شامل: ارگ كريم خانى, ديوانخانه, حمام وكيل, آب انبارهاى وكيلى, پل روى رودخانه خشك, قلعه كريمخانى, نارنجستان قوام, خانه زينت الملك, گهواره ديوه, چاه مرتاض على, هفت تنان, چهل تنان, تخت ضرابى, كوه قلعه بندر); مدارس قديمى; آرامگاه هاى مشاهير گذشته (آرامگاه هاى حافظ, سعدى, خواجوى كرمانى, شاه شجاع, عبدالله خفيف, شيخ روزبهان, سيبويه, باباكوهى و…); باغ هاى شيراز (ارم, عفيف آباد يا گلشن, دلگشا, باغ نظر, جهان نما, تخت, باغ نو, جنت, ملى); بقاع متبركه و نقاط زيارتى (دروازه قرآن, شاهچراغ, بقعه سيد ميرمحمد(ع); آستانه سيد علاءالدين حسين(ع), آرامگاه على بن حمزه(ع), امامزاده سيد تاج الدين غريب(ع), آرامگاه امامزاده ابراهيم(ع), امامزاده بى بى (دختران); مساجد و حسينيه ها (وكيل, جامع, عتيق, مسجد نو, نصيرالملك, مشيرالملك, قصر دشت); بازارهاى قديمى (وكيل, نو, مشير, ادو بازار, مرغ, مسگرها, حاجى, شاهچراغ); موزه ها (پارس,