ميراث زوجه از اموال غير منقول (2)

آية اللّه‌ سيد محمود هاشمى شاهرودى

چكيده:

در بخش نخست اين مقاله كه در شماره پيشين چاپ شد به نقد و بررسى پنج نظريه مطرح فقهى در باب ميراث زوجه پرداخته شده و سرانجام نظر ششمى پيشنهاد شده كه براساس آن زوجه اگر فرزندار باشد از عين همه اموال منقول و غير منقول و اگر بى فرزند باشد از عين اموال منقول و قيمت اموال غير منقول ارث مى‌برد.

در بخش دوم ـ كه در اين شماره آمده است ـ مهم‌ترين تفاصيل و جزئيات مسئله ميراث زوجه از اموال غير منقول كه در متون و فتاواى فقهى مطرح شده مورد بحث و تحليل قرار گرفته است، از جمله:

ـ تفصيل بيان زوجه فرزندار و بى فرزند

ـ تفصيل بيان رابع ـ زمينهاى مسكونى ـ وديگر زمينه

ـ تعارض روايات در ارث زوجه از ساختمان. نويسنده معتقد است كه حق زوجه به ماليت خارجى ساختمان تعلق مى‌گيرد و به نحو شركت در ماليت است نه به ذمه ديگر وارثان و به نحو كلّى فى المفين. سپس به بررسى آثار حقوقى اين نظريه مى‌پردازد.

ـ كيفيت قيمت گذارى ساختمان و درختان

ـ ارث زوجه از معادن، چشمه‌ها و چاهها، زراعت درو نشده

ـ ارث زوجه از حق خيار فسخ، در بحث اخير، دو مقام از هم تفكيك و از هر كدام به تفصيل بحث شده است.

1 ـ آيا زوجه از حق خيار فسخ در معامله خريد يا فروش زمين ارث مى‌برد؟

2 ـ در صورت فسخ معامله زمين توسط ورثه يا طرف معامله آيا زوجه از زمين بازگردانده شده يا از بهاى برگشت داده شده ارث مى‌برد؟

اين بحث ناظر به مناقشات شديد ميان دو فقيه بزرگ قرن گذشته، سيد محمد كاظم يزدى و شيخ الشريعه اصفهانى در اين مسئله است نويسنده با داورى ميان آراء آن دو و نقد و تحليل هر كدام، رأى خود را در مسئله بيان مى‌كند.

كليد واژگان: ارث زوجه؛ عقار؛ زمين؛ ماليت؛ خيار خيار؛ فسخ ؛ ذمه؛ سيد محمد كاظم؛ شيخ الشريعه اصفهانى