يكى از ضروريات آن را انكار نمايد، به گونه‌اى كه انكار وى به انكار اصل رسالت يا انكار پيامبر اسلام(ص) و يا كاستن از شريعت پاك او بينجامد». (6)بنابراين، دو گروه كافر ناميده مى‌شوند:

گروه اوّل:كسانى كه مسلمان نيستند و پيرو دين ديگرى مى‌باشند؛ مانند مسيحيان، يهوديان، زرتشتيان و بودائيان يا اين كه پيرو هيچ دينى نيستند؛ مانند دهرى‌ها كه به خدا و روز قيامت اعتقاد ندارند.

گروه دوم:مسلمانانى كه يكى از ضروريات اسلام را انكار كنند. خوارج ، ناصبى‌ها، غالى‌ها و برخى ديگر از فرقه‌هاى ضالّه از جمله اين گروه محسوب مى‌شوند؛ چون بعضى از اعتقاداتشان با ضروريات اسلام منافات دارد.

كافر در يك تقسيم بندى كلى بر دو قسم است: اصلى و مرتد.

مرتد به كسى گفته مى‌شود كه پيشتر مسلمان بوده، سپس از اسلام روى گردان شده است؛ ولى كافر اصلى كسى است كه هرگز داخل اسلام نشده، بلكه هميشه كافر بوده است.

درباره ارتداد، مباحث خاصى از قبيل اسباب تحقق ارتداد، اقسام مرتد و احكام مجازات مرتد، وجود دارد كه از بحث ما خارج است (7).

كافر اصلى خود بر دو قسم است: ذمّى و حربى

كافر ذمّى به كسى گفته مى‌شود كه حكومت اسلامى با وى قرار دادى به نام «عقد ذمّه» منعقدمى‌كند. طبق اين قرار داد، حكومت اسلامى، امنيّت جانى، مالى و ناموسى او را برعهده مى‌گيرد و در مقابل شخص كافر نيز موظف به پرداخت ماليات ويژه‌اى به نام «جزيه» مى‌گردد. بر اساس عقد ذمه، شخص كافر به تابعيت كشور اسلامى در مى‌آيد و در تحت حاكميّت اسلام مانند ساير مسلمانان از عمده‌ترين حقوق شهروندى برخوردار مى‌شود.

نكته قابل توجه آن است كه عقد ذمه مخصوص كفار اهل كتاب (مسيحيان و يهوديان) يا شبه اهل كتاب (زرتشتيان) مى‌باشد و ساير كفار كه اهل كتاب نيستند، طبق اجماع