به نظر شما كدام يك از اين دو حديث قابل تمسكند؟ پس حديث ليلة التعريس بر صورتى حمل مى‌شود كه انسان نماز عشا را به تأخير اندازد تا وقت نماز صبح فرارسد و مؤيّد اين مطلب، ورود اين روايت در شب تعريس (111)است كه انسان تا وقت نماز صبح گرفتار و مشغول است.

اشكال سوم:حديث حبيب بن ابى ثابت قابل استدلال نيست.

سند روايت سومى كه مسلم نقل كرده مشتمل بر حبيب بن ثابت است كه خطّابى در معالم السنن در باره او گفته است:

اكثر فقها به اين حديث اعتقادى ندارند و سلسله سندش جز آنچه در مورد حبيب بن ابى ثابت گفته‌اند، خوب است. (112)

پاسخ:اين كه گفته: اكثر فقها به اين حديث اعتقادى ندارند، سخن حقى است اما بسيارى از فقها و صاحبان فتوا ـ كه اسامى آنها گذشت ـ به آن اعتقاد دارند. اما اين كه چرا اكثر فقها به آن عمل نكرده‌اند يا به سبب اين است كه جدا خواندن دو نماز موافق احتياط است و يا اين كه خواندن دو نماز به صورت جمع مخالف سيره هميشگى پيامبر(ص) است. اما در مورد احتياط بايد بگوييم: در شرايط فعلى فتوا دادن به لزوم جدا خواندن دو نماز، خلاف احتياط است ؛ زيرا ممكن است اين گونه فتواها موجب ترك نماز خواندن شود. در مورد سيره پيامبر(ص) نيز بايستى بگوييم پيامبر(ص) ميان دو نماز جمع كرد تا به امت بفهماند كه جدا خواندن هميشگى دو نماز سنّتى مؤكّد است و واجب نيست.

چيزهايى كه اهل رجال در باره حبيب بن ابى ثابت گفته‌اند با آنچه ذهبى در ميزان الاعتدال گفته مخالف است. وى گفته است: تمامى نويسندگان صحاح، اين فرد را در سلسله سند خويش ذكر كرده‌اند و يحيى بن معين و گروهى ديگر او را توثيق كرده‌اند. (113)علاوه بر اين، اين روايت در صحيح مسلم نقل شده است كه جمهور فقهاى اهل سنّت بر صحت احاديث آن و صحيح بخارى و عمل به رواياتى كه در آنهاست، اتفاق نظر دارند.