است؟ راه رسيدن او به امام چه بوده است؟ او چگونه ادّعاى وكالت و رسيدن نزد امام(ع) را داشته با آن كه جزء ضرورت‌هاى شناخته شده است كه پس از پايان يافتن غيبت صغرى امام داراى وكيل خاصى نبوده است؟ مگر آن كه از آن وكالت عام اراده شده باشد، هرچند دركلام ناقل آمده كه ابن جنيد مال را به امام مى‌رساند و اين با چنين احتمالى سازگار نيست.

چهارم: ادعاى وكالت و ارتباط مستقيم با امام(ع) با نقل نجاشى كه ابن جنيد مال امام عصر(ع) را به كنيز خود وصيت كرد، ناسازگار است؛ زيرا مقتضاى وكالت ابن‌جنيد آن بود كه اين مال را به صاحبش تحويل دهد نه آن كه آن را جمع كند و وصيت نمايد؛ خواه مال خاص امام باشد كه آن را نزد ابن جنيد به وديعت نهاده، يا آن كه مال عمومى باشد يعنى از اموال شرعى (خمس) گرد آمده باشد.

دانش و آثار علمى ابن جنيد

بدون ترديد چند گونه بودن انواع دانش از يك جهت و برخورد وچالش مكتب‌هاى فكرى از جهت ديگر برپرچمداران علم و آنان كه مسؤوليت دانش را برعهده گرفته اند، تأثير خود را مى‌گذارد؛ زيرا چنين وضعيتى هرانديشمندى را وامى دارد كه به فنون زمان و دانش‌هاى عصر خود مسلح باشد؛ به ويژه آن كه اگر بركرسى صدارت و دفاع از يك عقيده و حقّ و تثبيت پايه‌ها و نشانه‌هاى آن نشسته باشد. ابن جنيد اسكافى يكى از انديشه ورانى است كه باران‌هاى زلال آسمان علم در چشمه وجودش باريدن گرفته و براى كسب دانش شايستگى لازم را پيدا كرده است. افزون بر آن كه ابن جنيد در بغداد حضور داشته و از محيط آن ـ كه از فنون دانش و چالش‌ها ميان مكاتب فكرى لبالب بوده ـ تأثير گرفته است؛ چنان كه معاصر و شاگردش شيخ مفيد اذعان كرده داراى ذوق و فطانت سرشار بوده است. (56) بدين سبب توانست دربسيارى از علوم همچون: فقه، اصول، حديث، كلام، ادب، لغت، فهرست نويسى و نگارش داراى آگاهى،