هرچند بعد ازعلامه،دراين زمينه ركودى نسبى مشاهده مى‌گردد،ليكن زمينه هاى تعامل فرهنگى كه درعصرهاى متأخّرتر و عصر معاصر پيش آمده، انگيزه وزمينه بروز چنين فعاليت هاى علمى درزمينه فقه خلافى را بسياركرده است. به حقّ شيوه سيّد (ره) هنوز هم مى‌تواند الگويى نو براى چنين حركت هايى قلمداد شود. (69)

2. به كارگيرى اصول عمليّه و ادلّه فقهى جز كتاب و سنّت دراستدلال. با نفى حجيت اخبار ازيك سو و زمينه‌اى كه بحث هاى علمى ـ تطبيقى مبنى برعدم استفاده از اخبار ايجاد كرد، شاهد بروز خلاقيت هايى دراستدلال و ابزارهايى نو در فقه شديم واصول فقه شيعه توسط سيّد، منسجم و فراگير عرضه شد و پس از او فقها درتمام دوره‌هاى فقهى متأخّر نيز به طور متناوب به غنى تر كردن و استحكام آن پرداختند.

وارد نمودن مباحث عقلى(باتنقيح و اصلاح افراط وتفريط هاى آن) وبحث اجماع و اصول عمليّه زمينه حركت علمى فقها را با سرعت بسيار فراهم آورد و دريچه اى تازه را برعالم فقاهت گشود. اما اين حركت و شتاب از عصر علامه به بعد كاسته شد و بيش از آن كه به طور مستقل درباب اصول فقه كار شود، مباحث عقلى واصول فقه جاى خود را درخلال مباحث فقهى باز نمود؛ تا اين كه بالاخره مجال بيشتر استقلال اصول فقه در حركت‌هاى بعدى خصوصاً اززمان وحيد بهبهانى تا امروز بروز نمود. (70)