قابل قبولى ارائه دهد كه هر قضيه‌اى در هر علمى اتفاق بيافتد در تمام علوم اثر بگذارد و اگر چنين باشد، هيچ علم ثابتى نبايد داشته باشد و حتى در دو زمان، به يك قضيه نمى‌تواند معتقد باشد، چون هر روز بالاخره در گوشه‌اى از جهان و در مسايلى از علوم، تحوّلى به وجود مى‌آيد! و اگر به صورت تئورى كلّى مطرح نشود كه در بعضى از مسايل، اين تأثير را معتقد باشند، آن گاه سؤال مى‌كنيم كه اين «بعض» از كجا تخصيص مى‌يابد؟ چرا تحول در مسئله‌اى از علم فقط در برخى مسايل اثر مى‌گذارد و در تمام مسايل آن علم اثر نمى‌گذارد؟ پس بايد بين آن مسئله علمى و آن بخش از مسايل آن علم ديگر يك رابطه منطقى باشد والاّ مُرجّحى وجود نخواهد داشت و ترجيح بلامُرجّح است. پس ادعاى كليّت براى اين تأثير بديهى‌البطلان است. ادعاى فى‌الجمله آن منكرى نداشته و ندارد، آنچه مورد انكار است اين است كه تحوّل هر قضيه‌اى در كلّ قضايا اثر داشته است.

از معرفت‌شناسى تا هستى‌شناسى

بين دو عبارات «همه چيز تغيير مى‌كند» و «فهم ما از همه چيز تغيير مى‌كند» فاصله و تفاوتى آشكار وجود دارد زيرا «تغيير همه چيز» يك موضوع هستى‌شناسانه است ولى «تغيير فهم ما از همه چيز» يك موضوع معرفت‌شناسانه است و اين دو در دو حوزه معرفتى جداگانه مطرح‌اند و ربطى به هم ندارند و اين خود از مواردى است كه دليل بر عدم تأثير هر قضيه در قضيه ديگر است يعنى اگر فهم ما از همه چيز تغيير مى‌كند، معنايش اين نيست كه خود آنها هم بايد تغيير كند و هركس كه مى‌گويد هر