باشند. علامه چنين نياز و ضرورتى را درك كرد و با روشن‌بينى خاصى كه داشت، تشخيص داد در آينده چنين نيازى شديدتر خواهد شد، از اين روى با وجود آن‌كه شرايط چندان مساعد نبود، اهتمام كردند تا فلسفه اسلامى را احيا كنند و بدين‌گونه تدريس اين رشته از علوم اسلامى را در حوزه آغاز نمودند. ابتدا شرح منظومه سبزوارى را تدريس كردند و بعد اسفار و الهيات شفا را درس دادند. البته بنده دو كتاب اخير را خدمت ايشان خواندم.

به اين ترتيب در حوزه طلاب و فضلاى زيادى كه با فلسفه اسلامى آشنا شدند، تربيت گرديدند و براى پاسخگويى به شبهات الحادى و انحرافى مهيا شدند.

ستيز با افكار انحرافى

علاّمه زمانى به حوزه علميه قم تشريف آوردند كه موجى قوى از ماركسيسم در ايران به وجود آمده بود و حزب دموكرات و حزب توده و ساير احزاب كمونيستى در منطقه آذربايجان رواج يافته و حتى حاميان اين احزاب براى مدتى كوتاه موفق شدند اين قلمرو را تحت سلطه خود درآورند و تا حدّى ناحيه مذكور را از حكومت مركزى جُدا نمودند. در چنين موقعيتى ايشان احساس خطر نمود زيرا عقيده داشت چنين عارضه‌اى علاوه بر بُعد سياسى و نظامى، بُعد فرهنگى هم دارد و مى‌تواند بر افكار و عقايد مسلمين تأثير منفى بگذارد. از اين جهت در كنار تلاش‌هايى كه مسؤولين بايد براى رفع خطرهاى سياسى و نظامى انجام