ج. بُعد سياسى ـ اجتماعى

امام، از همان ايامى كه به تحصيل مشغول بود، به مطالعه كتاب‌هاى سياسى هم علاقه داشت و از تجربه‌هاى سياستمداران اسلام‌مدار نيز كه در رأس آنان مرحوم شهيد آيت الله سيد حسن مدرس(رحمه الله) بود، استفاده مى‌كرد. او با آيت‌الله مدرس ارتباط داشت. ايشان، از قم به تهران مى‌رفت و ‌به عنوان تماشاگر‌ـ در مجلس شوراى ملى شركت مى‌كرد و به نطق‌هاى شهيد مدرس گوش مى‌داد. امام به شيوه‌هاى برخورد سياسى شهيد مدرس توجّهى خاص مى‌كرد و از او سرمشق مى‌گرفت. اين منش، تجربه‌ها و مطالعات سياسى در كنار آن بينش اسلامى و فراست خدادادى، بينش و بصيرت فوق‌العاده ويژه‌اى به امام خمينى بخشيده بود. شخص مورد اعتمادى از قول امام نقل مى‌كرد كه ايشان مى‌فرمود: «هرفردى بيايد و يك جمله با من حرف بزند، نيّتش را تا آخر مى‌خوانم».

بعضى افراد وقتى كه مى‌خواهند سخن بگويند، ساعت‌ها مقدمه مى‌چينند و با تكيه بر تجارب روان‌شناسى مطالب خود را دسته‌بندى مى‌كنند تا مخاطب را براى پذيرش پيشنهاد خود آماده سازند. اينان شيوه‌هاى علمى را به كار مى‌گيرند و گاهى ده دقيقه هم صحبت مى‌كنند؛ با اين حال، مخاطب متوجّه نمى‌شود كه در پى چه چيزى هستند و منظورشان از اين همه ساخت و ساز جمله‌ها، الفاظ، و مقدمه‌چينى، چيست؛ ولى همين اشخاص ‌به اصطلاح متخصص با تمام مهارتشان‌ـ يك جمله كه مى‌گفتند، امام فورى متوجّه مى‌شد كه دنبال چه هستند. امام در اين موارد آن‌قدر زيرك و هوشمند بود كه قابل وصف نيست و نيازى هم به ذكر نمونه و مصداق ندارد؛ البته بنده نيز در تمام اوقات در محضر ايشان حضور نداشتم تا همه موارد را بگويم؛ ولى با توفيق بيش از سه دهه شرف‌يابى خدمت