را از مردم سلب مي‌کنند. در نتيجه، مصالح اجتماعي چنان‌كه بايد و شايد تأمين نمي‌شود و كمالات فردي نيز تحقق نمي‌يابد.

از آنجا كه امور و شئون اجتماعي بسيار و گوناگون است، افراد کمتر مي‌توانند از احوال و اعمال يکديگر آگاه شوند. به احتمال بسيار اگر مردم به حال خود رها شوند، اصطكاك و تصادم فراوان پيش مي‌آيد. به همين سبب، وجود يك دستگاه رهبري و هماهنگ‌كننده ضروري است که در حد ممکن مردم را ارشاد و راهنمايي کند.

در نتيجه، هر قدر انسان در انجام يك عمل صحيح آزاد باشد، كمال حاصل از آن كار برتر و ارجمندتر خواهد بود. بنابراين، نظام حقوقي بايد اصل را بر آزادي مردم قرار دهد تا آنان در گزينش روش زندگي و نوع حرفه و شغل و در انجام وظايف اجتماعي آزادي کامل داشته باشند، تا زمينة تکامل آنان بيشتر فراهم گردد.[1]

12) اصل ضرورت حكومت

اين پندار كه انسان‌ها بر اثر تربيت صحيح بتوانند به جايي برسند كه به دور از هر گونه خودبيني و خويشتن‌گزيني، همه در انديشة مصلحت و كمال ديگران باشند، بسيار خيال‌پردازانه خواهد بود. فرشته شدن همة بشر آرزويي تحقق نيافتني است. واقعيت اين است كه همواره در هر جامعه‌اي افرادي هستند كه برخلاف مصالح مادي و معنوي همنوعان خود گام برمي‌دارند. آزاد گذاشتن چنين افرادي نه‌تنها به مصلحت نيست، بلکه زمينة فروپاشي نظام اجتماعي را فراهم مي‌سازد. چون همة انسان‌ها به گونه‌اي نيستند (و نخواهند بود) كه آزادانه و داوطلبانه، وظايف خود را انجام دهند. واقع‌بيني، وجود حکومتي را ايجاب مي‌كند كه در هنگام ضرورت، اعمال قدرت كند و كساني را كه با اختيار انجام وظيفه نمي‌کنند، با الزام و اجبار وادار به اين کار نمايد، تا هدف