خلاصة فصل چهارم

در بررسي تفصيلي اعلامية جهاني حقوق بشر چند نكته حائز اهميت است:

يك) تعدادي از مواد اعلامية جهاني حقوق بشر بيانگر حقوقي است كه در مجموع مخالفتي با احكام اسلامي ندارد. (مواد 6-15)

دو) حقوقي نظير برابري، برادري، عدم تبعيض، حق آزادي، و امنيت شخصي كه در مواد 1ـ 4 آمده، بيشتر شعارگونه است و بر مبناي تدوين‌کنندگان اعلاميه و تحليل عقلي توجيه‌ناپذير است. در صورتي كه از ديدگاه اسلام، حقوق مزبور از لحاظ مبنايي به خوبي قايل تبيين و توجيه عقلي است.

سه) اعلاميه براي بشر حق كرامت دائمي، مطلق و خدشه‌‌ناپذير قائل است. و از اين رو، حتّي كساني که در ظاهر مسلمان‌اند، با استناد به آن، احکام حدود، قصاص و تعزيرات اسلامي را معارض با كرامت انساني مي‌دانند. اين مهم‌ترين چالش اعلاميه به شمار مي‌رود. (مادّة 15)

چهار) دو مادّة 18 و 19 اعلاميه که مربوط به حق آزادي فكر، وجدان و آزادي عقيده و بيان است، در تعارض آشکار و مستقيم با احكام ارتداد است.

پنج) ضعف اصلي اعلاميه، افراط در جنبة حقوق فردي و غفلت از حق خداي متعال و حقوق جامعه است. به همين دليل، حقوق مندرج در اعلاميه مطلق است. در صورتي كه ما معتقديم، منشأ همة حقوق حق خداوند است و حقوق فردي و اجتماعي مادامي محترم است كه با حق خداوند در تعارض نباشد.

شش) از نظر اعلاميه، منشأ قدرت و مشروعيت حكومت، ارادة ملت است. اين امر از ديدگاه اسلام پذيرفته نيست.

افزون بر اينها، اعلاميه برخي كاستي‌هاي عمده و اساسي نظير «فقدان نظم و ترتيب منطقي، بي‌اعتنايي به دين، فقدان شالودة نظري، عدم انسجام و شفافيت و ..». دارد. مهم‌تر از همه، برهان‌ناپذيري مواد اعلاميه است. به بيان ديگر، ادعاهايي كه در اعلاميه وجود دارد، قابل تبيين فلسفي نيست.