نام کتاب : در جستجوي عرفان اسلامي نویسنده : مصباح یزدی، محمد تقی جلد : 1 صفحه : 79
عدهاى فكر مىكنند عرفان به معناى دست شستن از زندگى دنيا و كنارهگيرى از مردم، جامعه، گوشهاى نشستن، عبادت كردن و ذكر گفتن است. استدلالى هم كه اينگونه افراد براى خود مىكنند اين است كه مىگويند: تقرب حقيقى به خداوند، از طريق توجه قلبى به ذات اقدس حق حاصل مىشود. هر قدر توجه قلبى انسان به خدا بيشتر باشد تقربش هم افزونتر مىشود. پس براى اينكه انسان تقرب بيشترى پيدا كند، بهتر اين است كه با كنارهگيرى از مردم و دنيا، توجهات مزاحم را كنار بزند و تنها در گوشهاى بنشيند و به عبادت و ذكر مشغول شود تا كمكم از اين طريق توجه كامل و در نتيجه تقرب كامل پيدا كند.
در پاسخ اينان و استدلالشان بايد گفت: درست است كه توجه به خداوند انسان را به حضرت بارى تعالى نزديك مىكند؛ ولى اين مربوط به بُعدى از قلب است كه كارش توجه است و اين بُعد، همه وجود انسان نيست. اصل كلى در مورد تقرب به خدا اين است كه اين تقرب در سايه «بندگى» حاصل مىشود. بندگى نيز بايد سراسر وجود انسان را پر كند. در اين ميان، هر عضوى را بندگى خاصى است. بندگى هم بايد در چشم، گوش، دست، پا و زبان و هم در قلب و دل تجلى كند. آرى، بندگى دل اين است كه پيوسته به خدا توجه داشته باشد؛ ولى انسان كه تنها دل نيست و دل نيز همه كارش توجه نيست. دل جايگاه ايمان، عاطفه، محبت، بغض و بسيارى چيزهاى ديگر نيز هست. توجه تنها يك بُعد دل و يك كار آن است. البته اين بعد و اين كار دل بسيار مهم است و روح ساير عبادات محسوب مىشود. ارزش هر عبادتى به اندازهاى است كه نيتْ خالص و دل در آن توجه و حضور داشته باشد؛ ولى اين توجه بايد در اعمالِ ساير اعضا ظهور پيدا كند، نه اينكه آدمى براى آنكه هيچ نبيند و نشنود و توجهش به جاى ديگرى جلب نشود، دست، پا، گوش و چشمش را ببندد، گوشهاى بنشيند و به عبادت مشغول شود. بلى، اگر همان گونه كه در روايات آمده و سنّت پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) و ائمه معصومين(عليهم السلام) بوده است، انسان در شبانهروز شبهنگام كه همه خاموشند و در خوابند، ساعتى را براى توجه به
نام کتاب : در جستجوي عرفان اسلامي نویسنده : مصباح یزدی، محمد تقی جلد : 1 صفحه : 79