كه دوست دارد از آنها فاصله بگيرد و مايه دورى او مى‌شوند. عامل جذب و دفع روحى و روانى، مى‌تواند يك شيئ مادى، يك شخص و يا يك عقيده و فكر باشد. گاهى منظره‌اى آن چنان زيباست كه بى اختيار شما را به طرف خود مى‌كشد و گر چه با جسمتان به آن نزديك نمى‌شويد و سر جاى خودتان ايستاده ايد، اما تمام توجه و حواس شما را به خود معطوف داشته و غرق تماشاى آن شده ايد. گاهى هم صداى گوش خراش و يا منظره غير قابل تحملى است كه انسان مى‌خواهد هر چه زودتر از آن دور شود.

جاذب بودن شخصيت يك فرد هم به اين معناست كه غير از ويژگى هاى جسمانى و ظاهرى، اخلاق و روحيات و صفاتى در او وجود دارد كه باعث تمايل ديگران به وى و جذب آنان مى‌گردد. افرادى كه رفتارى مؤدبانه و با نزاكت دارند و با گشاده رويى و مهر و محبت با ديگران برخورد مى‌كنند، در دل ديگران جا باز كرده و همه دوست دارند با آنان معاشرت نموده و به آنها نزديك شوند. افراد بى ادب و بد اخلاق و خود خواه هم، شخصيتشان به گونه‌اى است كه ديگران را از خود دور كرده و باعث مى‌شود مردم از آنها فاصله بگيرند. البته وقتى بحث جاذبه و دافعه در مورد افراد و انسان ها مطرح مى‌شود، بايد توجه داشته باشيم كه اين مسأله تابع فرهنگ و ارزش هاست؛ يعنى ممكن است برخى ويژگى ها در يك جامعه و فرهنگ، از ارزش مثبت برخوردار باشد و همان ويژگى ها، در فرهنگ و جامعه‌اى ديگر، فاقد ارزش و يا حتى ضدّ ارزش محسوب شوند و بديهى است كه فرد برخوردار از اين ويژگى ها، در فرهنگ و جامعه اول، شخصيتى جاذب داشته و محبوب و مورد احترام است ولى در فرهنگ و جامعه دوم، فردى معمولى و يا حتى منفور خواهد بود. به هر حال، فقط خواستم تذكرى داده باشم كه جاذبه و دافعه شخصيت انسان، بسته به نظام ارزشى و فرهنگ حاكم بر يك جامعه، تفاوت مى‌كند. در هر صورت، اين